Zaman Çarteri Sözleşmesi Nedir?

Zaman çarteri sözleşmesi; tahsis edenin, donatılmış bir geminin ticari yönetimini belirli bir süre için ve bir ücret karşılığında tahsis olunana bırakmayı üstlendiği sözleşme olarak tanımlanmaktadır.

Sözleşmenin taraflarını tahsis olunan ve tahsis eden oluşturmaktadır. Burada tahsis olunan zaman çarteri, tahsis eden ise donatan veya işletendir.

Zaman çarteri sözleşmesinde geminin zilyetliği tahsis olunana devredilmez.

Zaman çarteri sözleşmesinin kurulması bir şekle tabi olmasa da taraflardan her biri, giderini vererek sözleşme şartlarını içeren bir zaman çarter partisi düzenlenmesini ve verilmesini isteyebilir.

Zaman Çarteri Sözleşmesinde Tahsis Edenin Hakları ve Borçları Nelerdir?

Zaman Çarteri Sözleşmesinde tahsis eden, zaman çarteri sözleşmesi ile donatılmış bir geminin ticari yönetimini tahsis olunana bırakmayı üstlendiğinden, tahsis edilen gemi ticari yönden tahsis olunan tarafından yönetilir.

Ticari yönetim kapsamına; yük ve yolcu taşıma ya da tahsis edildiği diğer bir amaca uygun kullanımı ile kazanç elde etmeye yönelik sözleşmelerin akdedilmesi ve bu sözleşmelerden doğan borçların ifasına yönelik işlerin yapılması girmektedir.

Gemiyi teknik yönden yönetme borcu tahsis edenindir. Tahsis eden, sözleşme süresince gemiyi denize ve yola elverişli olarak sözleşmede belirtilen amaca uygun kullanıma hazır bir halde bulundurmak yükümlülüğü altındadır.

Zaman Çarteri Sözleşmesinde tahsis eden, zaman çarteri sözleşmesinden doğan bütün alacakları için tahsis olunana ait taşınır ve kıymetli evrak üzerinde hapis hakkına, tahsis olunana ödenecek navlun ve diğer alacaklar üzerinde alacak rehini hakkına sahiptir.

Zaman Çarteri Sözleşmesinde Tahsis Olunanın Hakları ve Borçları Nelerdir?

Zaman çarteri sözleşmesi ile tahsis eden geminin ticari yönetimini tahsis olunana bırakmaya üstlendiğinden, geminin ticari yönetimi tahsis olunana aittir. Tahsis olunanın borcu, sözleşmede kararlaştırılan miktar ve zamanda tahsis ücretini ödemektir.

Tahsis olunan, geminin ticari işletilmesinden doğan tüm giderlere katlanmak zorundadır. Söz konusu giderlerin belirlenmesinde, tahsis olunanın ticari yönetim hakkı kapsamında verdiği talimatın yerine getirilmesi için yapılması gereken giderlerden olup olmadığı esasa alınır.

Tahsis olunan ticari yönetim hakkını, sözleşme hükümlerine uygun şekilde kullanmaya özen göstermekle yükümlüdür. Özen yükümlülüğü, uygun ve güvenli yükleme, hareket limanı ile boşaltma, varma limanı belirlenmesi, gemiyi sefere elverişsiz duruma getirecek talimatlar vermemeyi de kapsar

Türk Ticaret Kanunu’nun 1137. maddesinin ikinci fıkrasına göre, “Tahsis olunan, sözleşme bitiminde gemiyi sözleşmede belirlenen yerde ve hâlde iade etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün ihlali hâlinde, tahsis olunan, gecikilen zaman dilimi için, zaman çarteri sözleşmesinin bittiği tarihte ödenmesi gereken tahsis ücretinin iki katını ödemekle yükümlüdür; meğerki bu yüzden daha yüksek bir zararın meydana geldiği ispat edilmiş olsun.”

Zaman Çarteri Sözleşmesinde Zamanaşımı

TTK m.1246 maddesine göre zaman çarteri sözleşmesinden doğan bütün alacaklar bir yılda zamanaşımına uğrar. Bu süre alacağın muaccel olmasıyla başlar.

Deniz Ticareti Hukuku, oldukça kapsamlı bir konu olup uzmanlık gerektirmektedir. Deniz Ticareti Hukukuna ilişkin olarak herhangi bir hukuki işlemin avukat desteğiyle gerçekleştirilmesi, hak kayıplarının önüne geçecek olup bu hususta Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av Mehmet Can CİVAN