Vergi Affı Nedir?
Vergi affı, devletin belirli koşullar çerçevesinde vergi borçlarını tamamen veya kısmen kaldırmasına olanak tanıyan bir düzenlemedir. Özellikle ekonomik zorluk çeken mükellefler için önemli bir avantaj sağlayabilir. Ancak, vergi affının sunduğu şartlar ve doğurabileceği sonuçlar da dikkate alınmalıdır.
Af
“Af” kelimesi, sözlük anlamı bakımından bir suçun, hatanın veya kusurun bağışlanması şeklinde tanımlanmaktadır. Hukukumuzda af kurumu, temel olarak Ceza Hukuku bağlamında Anayasa ve Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) düzenlenmiştir.
Vergi Affı Ne Demek?
“Vergi affı” dar anlamda, devletin vergi cezalarının tahsilinden kısmen veya tamamen vazgeçmesi; geniş anlamda ise vergi ve buna bağlı tüm alacakların tahsil edilmemesi şeklinde tanımlanmaktadır. Vergi affı yalnızca bir kanunla getirilebilir. Bu nedenle, uygulamada affın kapsamını belirleyen özel ve detaylı bir kanun çıkarılarak vergi affı hayata geçirilmektedir.
Vergi affının bireysel olarak düzenlenebileceği kabul edilmekle birlikte, uygulamada genellikle genel nitelikli afların hayata geçirildiği görülmektedir.
Mevcut durumda, ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik ve sosyal koşullara bağlı olarak her defasında farklılık gösteren yasal düzenlemelerle hayata geçirilen vergi affının kapsamı, içeriği ve katılım şartları her seferinde ayrı bir kanunla belirlendiğinden, genel bir vergi affı tanımı yapmak mümkün değildir.
En Son Vergi Affı Ne Zaman Oldu?
7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun olarak bilinen vergi affı, en son 9 Haziran 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.
2023 yılı itibariyle, 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, yani yeni vergi affı, 12 Mart 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Vergi Affı Ne Zaman Çıkacak?
Ülkemizde vergi affı kanunlarının birkaç yılda bir çıkarıldığı görülmektedir. En son vergi affı 12 Mart 2023 tarihli T.C. Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu vergi affından önce de 2021 yılında vergi affı gelmişti. Bu bakımdan 2-3 senede bir vergi affı geldiği gözlenebilir.
Vergi Affı Kapsamı
Vergi affının içeriği bazı kanunlarda belirli alacak veya vergi türlerini kapsarken, bazı kanunlarda ise belirli bir zaman dilimindeki vergi borçlarını içerecek şekilde düzenlenmektedir. Ayrıca bu kanunlarda vergi affından yararlanma koşulları da belirlenmektedir.
12 Mart 2023 tarihli 7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında getirilen yeni vergi affı düzenlemesi oldukça geniş kapsamlıdır. Neredeyse tüm vergi ve diğer kamu alacakları affa dahil edilmekle birlikte, belirli bir tarih sınırlaması getirilmiştir.
Söz konusu yasal düzenleme kapsamında, özetle 31.12.2022 tarihinden önce kesinleşmiş tüm vergi asılları ile bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme zamları ve faizlerin tamamı af kapsamına dahil edilmiştir. Ayrıca, kesinleşmemiş, yani hakkında kanun yoluna başvurulmuş vergi alacaklarının da kısmen tahsilinden vazgeçildiği görülmektedir.
Vergi Affının Bozulması
Vergi affı kapsamında yapılandırma uygulanan borçların ilk iki taksidi ödenmediği ya da eksik ödendiği takdirde, ilgili kişinin yapılandırma işlemi sona erer. Ayrıca kişi yapılandırma hakkını kazandıktan sonra ödemesini hiç yapmazsa, diğer taksitleri ödeme hakkı da elinden alınır. Bu durumda, güncel borç üzerine faiz eklenir ve borç yeniden hesaplanır. Bu yeniden hesaplanan tutar, yapılandırma olmaksızın ödenmek zorundadır.
Bunun yanı sıra, borcunu ödemediği, eksik ödediği ya da geç ödediği için yapılandırma hakkını kaybeden kişilerin tekrar yapılandırmaya başvurması mümkündür. Ancak, yeniden başvurabilmek için devletin yeni bir kanun çıkarması gerekmektedir. Aynı kanun kapsamında iki kez yapılandırma işlemi yapılması mümkün değildir.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Furkan DİLER
