Turkuaz Kart Nedir?
Turkuaz Kart, yabancıya Türkiye’de süresiz çalışma ve ikamet hakkı veren, yakınına ise sadece ikamet hakkı veren belgedir. Yabancının eşi ile bakmakla yükümlü olduğu çocuklar Turkuaz Kart sahibinin yakını statüsünde sayılmaktadır. Dolayısıyla yabancının eşi ile ergin olmayan çocukları da bu durumda süresiz oturum iznine sahip olacaktır. Turkuaz Karta ilişkin düzenlemeler 30007 sayılı Turkuaz Kart Yönetmeliği ile 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nda mevcuttur. Nitelikli yatırımcı ve nitelikli iş gücünü Türkiye’ye çekmek amacıyla Turkuaz Kart sistemi oluşturulmuştur.
Turkuaz Kart Sahibinin ve Yakınlarının Hak ve Yükümlülükleri
Turkuaz Kart, sahibine ve yakınlarına belli başlı haklar sağlamaktadır. Hakların yanında Turkuaz Kart sahibi belli yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Turkuaz kart sahibinin yararlanabileceği en temel hak süresiz çalışma izni elde etmesidir. Çalışma izniyle birlikte oturma iznine de hak kazanmış olacaktır. Turkuaz Kart sahibinin yakınları ise sadece süresiz ikamet izni hakkına sahip olurlar.
İlgili yabancı kamu düzeni ve milli güvenliğe engel teşkil edecek bir durumun olmaması durumunda Turkuaz Kart sahipleri diğer koşullar da sağlanırsa Türk vatandaşlığını istisnai yolla kazanması mümkün kılınmıştır. Genel olarak özetlemek gerekirse Turkuaz Kart sahiplerinin Türk vatandaşları ile aynı mevzuata ve hükümlere tabi tutulmuştur. Ancak yabancılar buna rağmen birkaç haktan mahrum bırakılmıştır. Turkuaz Kart sahipleri kamu görevlisi olarak çalışamazlar. Askerlik yükümlülüğü olmayan yabancıların özel kanunlarla düzenlenmiş bazı meslekleri ifa edememektedir. Seçme ve seçilme hakkı da kapsam dışında bırakılmıştır.
Turkuaz Kart Kimlere Verilir?
Turkuaz Kart verilebilecek yabancılar Turkuaz Kart Yönetmeliğin 5. Maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu madde uyarınca turkuaz kart;
- Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri itibarıyla yüksek nitelikli işgücü olarak değerlendirilen
- Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen
- Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı
- Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan
- Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan yabancılara verilebilir.
Turkuaz Kart Şartları
Yukarıda sayılan durumların birisi söz konusu ise yabancılar Turkuaz Karta hak kazanabilmektedir. Ancak sadece bu koşulun varlığı yeterli olmayıp başka önemli noktalara da dikkat edilmektedir. Türk kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışma sakınca görülen yabancılara ilişkin Turkuaz Kart başvuruları reddedilir. Gerekli belgeleri ibraz etmeyen yabancılar da Turkuaz Kartına hak kazanamayabilirler. Dolayısıyla bu süreci avukatla yürütmek daha sağlıklı bir yol olacaktır.
Turkuaz Kart İçin Gerekli Belgeler
Turkuaz Kart başvurusu için aşağıda sayılan belgeleri ibraz etmek gereklidir:
- Başvuru dilekçesi
- Yabancıya ait pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti
- Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınan uygunluk belgesi
Yukarıda sayılan özellikleri taşıyan yabancılar ise ayriyeten aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için diploma, iş sözleşmesi, özgeçmiş, atama veya görevlendirme yazısı, mesleki tecrübe, anadil dışında bilinen yabancı dilleri gösteren uluslararası düzeyde kabul edilen belgeler
- Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için yatırım büyüklüğü, istihdam düzeyi, ihracat tutarı, mali yeterlilik, faaliyet gösterilen bölge, sektör ve işi gösterir belgeler
- Bilim insanı veya araştırmacı için, diploma, akademik kariyer ve unvanı gösterir belge, sahip olunan akademik çalışmalar veya lisans, ticari marka veya patent belgeleri
- Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından ulusal veya uluslararası düzeyde başarılı olmuş yabancı için başarılı olduğunu gösterir belgeler
- Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için: Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetlere ilişkin belgeler, fikir ve sanat eserleri, süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetlerine ilişkin belgeler
Turkuaz Kart Nasıl Alınır?
Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılır. Yurt dışından yapılan başvuruya ilişkin belgeler Türk dış temsilciliğince elektronik ortamda ilgili Bakanlığa iletilir. Turkuaz kart başvuru sırasında yabanca ve yakınına ilişkin belgeler sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanmış olur ve ilgili kurumlarca değerlendirmeye alınır. Gerekli belgelerin ibraz edildiği ve şartlar sağlandığı takdirde başvuru olumlu sonuçlanır.
Başvuru Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
Kanunda ve yönetmelikte belirli bir zaman aralığı düzenlenmediğinden, başvurunun ne kadar sürede sonuçlanabileceğine dair net bir zaman aralığı verilmesi mümkün değildir. Eksik veya hatalı işlemler sonucunda başvuruların sonuçlanması uzun sürebilir. Ancak genel anlamda başvurular birkaç ay içinde sonuçlandığı görülmektedir.
Başvurunun Değerlendirilmesi Süreci
Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda Genel Müdürlükçe belirlenen kıstaslar kapsamında oluşturulan puanlama sistemi kullanılır. Bu kıstaslar Turkuaz Kart Yönetmeliğin 11. Maddesinde düzenlenmiştir.
| Madde 11
a) Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yükseköğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar, b) Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye’de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınaî mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar, c) Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar, ç) Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar, d) Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar, e) Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar esas alınır. |
Turkuaz Kart Başvurusunun Kabul Edilmesi
Turkuaz Kart ilk üç yıl geçiş süresi olmak kaydıyla verilir. Bu geçiş süresi içerisinde ilgili yabancının faaliyetleri görevlendirilmiş bir uzman tarafından takip edilir ve yabancının taahhütlerini yerine getirip getirilmediği incelenir. Eksiklikler olduğu tespit edilirse, yabancı bu eksiklikleri 3 ay içinde gidermesi gerekir. Aksi takdirde kartın geçersiz hale gelir. 3 yıllık geçiş süresinin dolmasıyla birlikte yabancı talepte bulunarak Turkuaz Kart süresiz hale gelir. Burada dikkat edilmesi gereken husus geçiş süresi kaydının kaldırılması talebi, geçiş süresinin dolmasına 180 gün kalmasından itibaren her durumda geçiş süresi dolmadan yapılmasıdır.
Turkuaz Kart Başvurusunun Reddedilmesi
Yapılan değerlendirme sonucu başvurular reddedilebilir. Red nedenleri aşağıda sayılmıştır:
- Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kıstaslarını karşılamayan
- Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan
- Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan
- Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen
- Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan
- Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ilgili maddeleri kapsamında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan
- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan
- Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan
- Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan
Başvuru Masrafı ve Diğer Masraflar
Turkuaz Kart ve yakını kartı değerli kâğıt olarak düzenlendiğinden değerli kâğıt bedeli alınmaktadır. Ancak Harçlar Kanunu uyarınca Turkuaz Kart sahibi yabancıdan çalışma izni ve ikamet izin harcı ve Turkuaz Kart sahibi yakınından ikamet izin harcı alınamaz.
Turkuaz Kartın İptal Edilmesi
Turkuaz Kart aşağıdaki hallerin birinin varlığında iptal edilir:
- Turkuaz Kart’ın geçerlilik tarihinden itibaren; altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın iki yıldan uzun bir süre aralıksız yurtdışında kalması
- İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması
- Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıtdışı çalıştığının tespiti
- Yabancının en az bir yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti
- Turkuaz Kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti
- Geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması
- Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi
- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi
Dikkat Edilmesi Gerekenler?
Turkuaz Kart için başvuru şartları ve gerekli belgeler yukarıda açıklanmıştır. Turkuaz Kart başvurusu niteliği itibariyle alanında uzman kişilerce büyük dikkat ve önem gösterilerek yapılması daha sağlıklı sonuçlara ulaşmasını sağlayacaktır. Özellikle hatalı belgelerin ibraz edilmesi ve sürelere uyulmaması kişileri hak kaybına uğratmaktadır. Ekin Hukuk Bürosu olarak; birçok yabancı için Turkuaz Kart başvurularını yaparak gerekli takiplerini sağlamaktayız.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Mehmet Can CİVAN
