Tıp Hukuku

Tıp hukuku; ameliyatlar ve tıbbi müdahaleler sonucunda ortaya çıkan komplikasyon ve zararların tazminat ve ceza hukuku kapsamında değerlendirildiği hukuk dalıdır.

Tıp hukuku, doktor veya sağlık çalışanı ile hasta ilişkilerini ve bu ilişkilerden kaynaklanan hak ve yükümlülükleri düzenlemektedir. İdare hukuku, ceza hukuku ve medeni hukuku ilgilendiren yönleri olması sebebiyle karma bir hukuk dalıdır.

Hizmet alınan kurumun özel veya kamu kurumu olmasına göre idare hukuku veya medeni hukuk uygulama alanı bulmaktadır. Ayrıca gerçekleştirilen fiil suç oluşturuyorsa bu durumda ise ceza ve disiplin hukuku kuralları da uygulama alanı bulabilmektedir.

Tıp hukukunda en çok üzerinde çalışılan dava türü malpraktis davalarıdır. Doktor ve sağlık çalışanlarının hatalarına ilişkin zarar durumlarını inceleyen malpraktis davalarından dolayı sorumluluk üç hukuk dalı tarafından incelenmektedir.

Örneğin, doktor tarafından gerçekleştirilen bir ameliyatta hasta uzvunu kaybederse bu durumda, borçlar hukuku bakımından tazmin sorumluluğu doğabileceği gibi, tıbbi müdahalenin gerçekleştiği kurum bir kamu kurumuysa idarenin sorumluluğu da doğabilecektir.

Ayrıca ceza hukuku bakımından taksirle yaralama suçu bakımından da değerlendirme yapılması gerekecektir. Bu hukuk dallarının yanı sıra doktorlar için meslek örgütlerinin uyguladığı bazı yaptırımlar da söz konusudur. Yani hatalı tıbbi müdahale sonucu ceza, idare, borçlar ve disiplin hukukunda dair yaptırımlardan bazılarının uygulanması mümkün olabilmektedir.

Malpraktis tazminat davaları, devlet kurumunda gerçekleştirilen bir hatadan kaynaklanıyorsa bu durumda zamanaşımı 5 sene olarak ifade ediliyorken, bu hata özel hastanede gerçekleşmişse zamanaşımı 10 sene kabul edilmektedir.

Malpraktis davalarının yanında tıp hukuku kapsamında incelenecek konular; özel hastanelerin hastalar için kullandığı sözleşmeler, aydınlatılmış onam formlarının incelenmesi sayılabilecektir.

Sonuç olarak tıp hukuku; ceza, idare, borçlar ve disiplin hukukuyla bağlantısı sebebiyle alanında uzman bir kadro ile çalışmayı gerektirmektedir.

Tıp Hukuku Nedir?

Tıp Hukuku, tıbbi uygulamalardan kaynaklanan sağlık personelinin hak ve yükümlülükleri, yasal sorumluluğu, hasta hakları, ilaç hukuku gibi konuları ele alan hukuk dalıdır.

Aynı zamanda hekimin sağlık görevini ifa ederken sebep olduğu zararların tazmin edilmesi ve görevini yerine getirirken işlediği fiillerin suç olması durumunda bu suçların yargılanmasında gündeme gelen konuları tanımlar

Doktor ve Hasta Hakları Nelerdir?

Doktordan sağlık hizmeti alan hastanın birtakım hakları vardır. Tıp hukukunda bu hakların temel kaynağı hasta hakları yönetmeliğidir. Bu yönetmelikte hasta hakları; sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı, sağlık durumu ile ilgili bilgi alma hakkı, rıza dışı ameliyeye tabi tutulmama, bilgilerinin gizli tutulması hakkı, tedaviyi ret hakkı, tıbbi araştırmalarda rızasının alınması, organ ve doku alınmasında rıza gibi çeşitli hakları vardır. Doktorun hasta karşısında sahip olduğu en önemli hak ücret isteme hakkıdır. Buna ek olarak tıbbi müdahale belli bir risk taşıdığından kısıtlı da olsa hukuki güvence hakkı da vardır.

Malpraktis Nedir?

Malpraktis, sağlık personeli tarafından gerçekleştirilen tıbbi müdahalenin tıbbi standarda aykırı olması nedeniyle hastanın zarara uğraması anlamına gelir.

Bu aykırılık, sağlık personelinin bilgisizliği, deneyimsizliği ya da ilgisizliğinden veya kastından kaynaklanabilir. Tıbbi malpraktis ya da tıbbi hata olarak da adlandırılan bu durumda zarara uğrayan hasta veya yakınları zararın giderilmesini isteyebilecekleri gibi hekimin cezai sorumluluğuna gidilmesini de isteyebilirler.

Malpraktis Durumunda Açılabilecek Davalar

Malpraktis davaları hekimin tıbbi hatası sonucu karşılaşabileceği davaları belirtir. Bu davalar esasında iki tanedir. İlki hekimin sebep olduğu zararın giderilmesi maksadıyla açılan hukuk davası, yani tazminat davasıdır. İkincisi ise hekimin tıbbi hatası sonucu hakkında açılacak ceza davasıdır.

Gündeme gelecek ceza davalar taksirle öldürme ve taksirle yaralama suçlarıdır. Eğer hekim veya sağlık personeli devlet hastanesi ya da üniversite hastanesinde görevliyse dava idari mahkemede tam yargı davası olarak görülür. Tam yargı davası öncesinde idareye başvuru zorunluluğu vardır ve doğrudan sağlık personeline dava açılamaz, dava bağlı bulunduğu idareye yöneltilir.

Malpraktis Tazminat Davası Kimlere Karşı Açılır?

Malpraktis tazminat davaları, yanlış tıbbi müdahaleyi gerçekleştiren hekim veya sağlık personeline, hastaneye veya her ikisine karşı birlikte açılabilir. İlk olarak sağlık personeline karşı açılabilir. Bu işi doktor, hemşire, ebe ya da başka bir sağlık personeli olabilir.

Eğer hekim hastane bünyesinde çalışıyorsa dava hastaneye de yöneltilebilir. Fakat hekim hastane bünyesinde çalışmayıp yalnızca tıbbi müdahale için hastaneyi kullanıyorsa bu durumda hastaneye karşı malpraktis tazminat davası açılamaz.

Tıp Hukuku İçin Görevli Mahkeme

Tıp hukukunda görevli mahkemeyi belirlerken hekimin kendi kliniğinin olup olmadığı, özel bir hastane veya devlet hastanesi bünyesinde çalışıp çalışmadığı önemlidir. Hekim özel olarak kendi kliniğinde çalışıyorsa veya özel bir hastanede çalışıyorsa görevli mahkeme tüketici mahkemesi olacaktır.

Çünkü sağlık hizmeti özel hukuk bakımından tipik bir vekâlet sözleşmesi niteliğindedir ve hasta tıbbi hizmet almaktadır. Bu hizmeti de tüketici vasfıyla almaktadır. Bu nedenle dava tüketici mahkemesinde görülür. Ancak hekim devlet hastanesi bünyesinde çalışıyorsa tıp hukukundan doğacak davalarda görevli mahkeme idare mahkemesi olacaktır.

Sağlık Hukuku ve Tıp Hukuku Nedir?

Tıp hukuku olarak da adlandırılan sağlık hukuku, sağlık alanında hizmet veren kurumlar ve bu alanda hizmet veren-hizmet alan kişiler arasında gerçekleşen hukuki ilişkiyi anlatan hukuk dalıdır.

Tıp Hukukunun Ele Aldığı Konular Nelerdir?

Tıp hukukunun ele aldığı konular, başta hekimin yanlı tıbbi müdahale ile sebep olduğu zararın giderilmesi, bu yanlış müdahale suç oluşturuyorsa bu suçun yargılanması, hekim ile hasta arasında gerçekleşen tüm hukuki ilişkileri ifade eder.

SONUÇ

Tıp hukukunda malpraktis nedeniyle tazminat davası açarken veya hekimin gerçekleştirdiği fiilin suç oluşturması sebebiyle zarar gören kişi hukuki yollara başvurmak istiyorsa günümüz hukuk gelişmeleri göz önüne alındığında profesyonel bir avukat desteği olmadan bunu yapması düşünülemez.

Aynı zamanda hatalı tıbbi müdahale yaptığı ve zarara sebebiyet verdiği düşünülen hekimin kendisini bu iddialara karşı savunurken profesyonel avukat desteği alması kendisine ciddi fayda sağlar. Davanın hangi mahkemede ne zaman açılması gerektiği, şartları, dava zamanaşımı süresi ve diğer tüm durumlar bu dava neticesinde iyi sonuç alınabilmesi profesyonel avukatlık desteği alınmasına bağlıdır.

Söz konusu şartların çok teknik olması hem davacının doğru şekilde davayı açıp takip etmesini ve neticesinde istediği sonucu almasını, hem de davalının kendisine yöneltilen davada kendisini doğru şekilde savunması, avukat yardımına başvurmasını gerektirmektedir.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Muzaffer TAŞ