Tebligat Nedir?

Tebligat, yazılı bildirim demektir. Hukuk Muhakemeri Kanunu bakımından ise bir işlem ve eyleme ilişkin olarak, o eylem ve işlemden hukuki yönden etkilenecek olan ilgililere, bilgi vermek ve bunu belgelendirmek amacıyla yapılan resmi işlemdir.

Tarafların veya ilgililerin davada yer almaları, yapılan veya yapılacak işlemleri öğrenmeleri, haklarını kullanabilmeleri, sürelerin bir kısmının başlaması tebligata bağlıdır. Tebligat iş ve işlemleri ayrı bir kanunla hüküm altına alınmış olup, Hukuk Muhakemeri Kanununda düzenlenmemiştir.

1959 tarihli 7201 sayılı Tebligat Kanunu, birçok kez değişikliğe maruz kalmakla birlikte özellikle hukuki dinlenilme hakkının yerine getirilmesi için gereklidir. Tebliğ ile ilgili yasal düzenlemeler tamamen şeklidir. Tebligat, bilgilendirme yanında belgelendirme özelliği de bulunan bir usul işlemidir.

Tebligat ile Davetiyenin Farkı Nedir?

Davetiye mahkemenin ilgilisini huzura çağırmak amacıyla gönderdiği belgedir. Tebligat ise her zaman davet ihtiva edebileceği gibi, hukuki sonuç doğuracak iş veya işlem hakkında muhatabını ihtar amacıyla gönderilir. 

Tebligat Kime Yapılır?

Tebligat yapılan kişiye muhatap denir. Muhatap gerçek veya tüzel kişi olabilir.

Öncelikle tebligata esas olacak işlemi talep eden olmalıdır, talep uygunsa yetkili merci tebligat çıkarmalıdır. Yetkili merci, usulüne uygun olarak tebligatı muhatabına ulaştırmalıdır.

Tebligatı Kimler Yapabilir?

Yazılı bildirim ve resmi işlemdir bu nedenle ancak kanunun belirlediği kişi ve kurumlar tarafından çıkarılabilir:

• Kazaî merciler yani yargı unsurları
• Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri,
• Özel bütçeli idareler,
• Düzenleyici ve denetleyici kurumlar,
• Sosyal güvenlik kurumları ile vakıf yükseköğretim kurumları,
• İl özel idareleri,
• Belediyeler,
• Köy hükmî şahsiyetleri,
• Barolar ve
• Noterler

Tebligat Nasıl Yapılır?

Tebligat, kural olarak PTT Genel Müdürlüğü veya memur vasıtasıyla yapılır. Tebliğ belgesi, tebliğ mazbatalı kapalı bir zarf içinde gönderilir. Tebligat kural olarak imza karşılığında yapılır ve bir mazbata ile belgelendirilir. Ücret ve masraflar peşin ödenir. Tebliği çıkaracak merci tarafından verilen süre içinde gerekli masrafı vermeyen, talebinden vazgeçmiş kabul edilir.

Bunlar dışında tebligat aşağıdaki şekillerde de yapılabilir:

• Mahkemeler kendi memuru aracılığıyla tebligat yapabilir.
• Gecikmesi halinde zarar doğabilecek durumlarda tebligat çıkarmaya yetkili kurumların personeli veya kolluk personeli aracılığıyla yapılabilir.
• Duruşma sırasında tutanağın verilmesi tebliğ yerine geçer, duruşmada avukat sekreterine veya avukat stajyerine yapılan tebliğ avukata tebliğ yerine geçer.
• Avukatlar birbirlerine tebligat yapabilirler.

Elektronik Tebligat Nedir?

Elektronik tebligat (e-tebligat), 2011 yılında 6099 sayılı kanunla hukukumuza girmiştir. Elektronik tebligat, kural olarak ihtiyari bir yöntem olarak kabul edilmiş, yalnızca anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlere elektronik yolla tebligat yapılması zorunlu kılınmıştı. Ancak 2018 yılında 7101 sayılı kanunla yapılan değişiklikle zorunlu elektronik tebligatın kapsamı oldukça genişletilerek Yasa’da sayılan gerçek ve tüzel kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunlu kılınmıştır (Teb. K. m. 7/a/l).

Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen 5. günün sonunda yapılmış sayılır. Yani, elektronik tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihte değil, ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.

Örneğin elektronik posta 10.01.2018 tarihinde elektronik posta kutusuna ulaşmışsa, bugün hesaba katılmaz, bugünü takip eden beşinci günün sonunda, 15.01.2018 tarihi bittiğinde tebligat yapılmış sayılır. Dolayısıyla süre 16.01.2018’de işlemeye başlar.

Bilinen Adreste Tebligat Ne Demektir?

Tebligat, tebliğ yapılacak şahsa bilinen en son adresinde (sözleşmede tespit edilen) yapılır.

Bilinen en son adrese tebligat yapılamaması hâlinde, muhatabın MERNİS’te bulunan yerleşim yeri adresi, bilinen en son adresi olarak kabul edilir ve tebligat buraya yapılır.

Vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır. Vekil birden çok ise bunlardan birine tebligat yapılması yeterlidir. Ancak, CMUK’nun, kararların sanıklara tebliğ edilmelerine ilişkin hükümleri saklıdır.

Avukat tarafından takip edilen işlerde, avukatın bürosunda yapılacak tebligatlar, resmî çalışma gün ve saatleri içinde yapılır.

Kanuni mümessilleri bulunanlara yapılacak tebligat bizzat kendilerine yapılması gerekmedikçe bu mümessillere yapılır. Vekile yapılması gereken tebligat, asıl kişiye yapılmışsa, Asıl kişiye yapılması gereken tebligat, vekile yapılmışsa usulsüz tebligat olur.

Tebligat her zaman (gece dâhil) yapılabilir. Ancak, avukata tebligat çalışma saatlerinde yapılır.

Kendisine tebliğ yapılacak şahıs adresinde bulunmazsa tebliğ kendisi ile aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçilerinden birine yapılır. Tutuklu ve mahkûmlara ait tebliğlerin yapılmasını, bunların bulunduğu cezaevi müdürü temin eder.

Muhatap adreste bulunmaz veya tebellüğden kaçınırsa, görevli evrakı, muhtar veya ihtiyar heyetine teslim eder ve ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştırır. Haber verilmesini de en yakın komşularından birine, varsa yönetici veya kapıcıya da bildirilir. İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır.

Muhatap yerine tebliğ yapılacak kimsenin görünüşüne nazaran 18 yaşından aşağı olmaması ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmaması lazımdır. Adresi meçhul olanlara tebligat ilanen yapılır. Tebligat yapılamayan ve ikametgâhı, meskeni veya iş yeri de bulunamayan kimsenin adresi meçhul sayılır. İlanen tebliğ, son ilan tarihinden itibaren 7 gün sonra yapılmış sayılır.

Usulsüz tebligat mutlak geçersiz değildir, muhatap usulsüz tebligatı öğrendiği anda tebligat geçerli sayılır.

Tüzel şahıslara tebliğ, temsile yetkili olan kişiye yapılır. Temsile yetkili olan kişi bulunmuyorsa, oradaki memur ve müstahdemlerine tebligat yapılır.

Tebligat Ne Zaman Yapılabilir?

Tebligat kural olarak mesai saat ve günlerinde yapılabilir. Ancak gerektiğinde gece vakti de tebligatın yapılabilmesi mümkündür (Teb. Yön. m. 54). Resmî ve adli tatil günlerinde de tebligat yapılabilir (Teb. K. m. 33).

Sonuç

Medeni usul hukuku, aile hukuku, miras hukuku ve sözleşmeler gibi alanlarda karmaşık süreçleri içeren ve doğru şekilde yönetilmesi gereken bir hukuk dalıdır. Bu alanda, davaların doğru bir şekilde ilerlemesi ve sonuçlandırılması için derinlemesine bilgi ve deneyim gereklidir.

Uzman olmayan kişilerin bu süreçleri yönetmesi zor olabilir ve yanlış adımlar ciddi sonuçlar doğurabilir. Dolayısıyla, medeni usul hukukuyla ilgili davalarda veya işlemlerde profesyonel bir avukatın yardımından faydalanmak, müvekkillerin haklarını korumak ve adaletin sağlanmasına katkıda bulunmak açısından son derece önemlidir.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Evrim ÜSTÜNDAĞ