Tanık

Tanık, çekişmeli olan olayı ve durumu gören, bilen ya da onunla ilgisi olan kişilerdir. Tanık olayları yorumlamaz, sadece gördükleri ve duyduklarını aktarır. Taraflar tanığın beyanlarının doğru olmadığını diğer kanıtlarla çürütebilirler.

Tanık Olabilecek Kişiler

Kural olarak herkes tanık olabilir. Ancak ayırt etme gücüne sahip olmayanlar yeminsiz dinleneceği hükme bağlanmıştır. İsticvaba tabi olan kimseler, o davada tanık olarak dinlenemezler.

Tanık Gösterilmesi

Davada taraf olmayan kişiler tanık olarak gösterilebilir. Tanık gösteren taraf mahkemeye tanık listesi sunar. Tanık listesi, tanıkların adı ve soyadı ile tebliğe elverişli adreslerini içeren listedir. Tanık listesinde gösterilmemiş olan kişiler tanık olarak dinlenemez. İkinci bir tanık listesi verilmez. İkinci tanık listesi sadece taraflarca hazırlama ilkesinin uygulandığı davalar için geçerlidir.

Taraflar, dinlenmesini istedikleri tanık için mahkemece belirlenen avansı yatırmadıkları takdirde, tanık dinletme isteğinden vazgeçmiş sayılır. Davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanık da dinlenir. Tanık listesi verilmemiş olsa bile taraf, tanıkları duruşmada hazır bulunduruşa mahkeme tanıkları dinlemek zorundadır.

Tanığın davada yararı bulunmak gibi tanıklığın doğruluğu konusunda kuşkuyu gerektiren nedenler varsa, bunu iki taraftan biri iddia ve ispat edebilir.

Tanıkların Çağrılması

Tanıklar davetiye ile çağrılır. Davetiyenin duruşma gününden en az bir hafta önce tebliğ edilmiş olması gerekir. HMK 244. Maddesinde davetiyede hangi konular yazılacağı düzenlenmiştir:

• Tanığın adı, soyadı ve açık adresi
• Tarafların ad ve soyadları
• Tanıklık yapacağı konu
• Hazır bulunması gereken yer, gün ve saat
• Gelmemesinin veya gelmesine rağmen tanıklıktan ya da yemin etmekten çekinmesinin hukuksal ve cezai sonuçları
• Adalet Bakanlığınca hazırlanan tarife gereğince ücret ödeneceği

Tanıklık Yapma Yükümlülüğü

Tanıklık yapmak yükümlülüktür. Tanıklık için çağrılan herkes gelmek zorundadır. Tanık olarak çağrılan kimse ilk olarak duruşmaya gelmek, ikinci olarak yemin etmek son olarak ise sorulan soruları yanıtlamak zorundadır.

Tanıklıktan Kaçınmanın Yaptırımları

Mazeretini bildirmeden gelen tanıklar üç yaptırıma tabidir. Zorla getirme, getirilmemelerin neden olduğu giderleri ödeme, Beş yüz TL ‘ye kadar disiplin para cezası ödeme. Tanık gelip de tanıklıktan çekinir ve yemin etmezse; beş yüz TL ‘den beş bin TL’ye kadar disiplin para cezasına, tanıklık yapmamaktan kaynaklı giderleri ödemeye mahkûm edilebilir.

Tanıkların Dinlenmesi

Tanıklar hâkim tarafından mahkemede dinlenir. İstisnası; gerçeğin ortaya çıkması için olayın gerçekleştiği yerde dinlenmesi gerektiği ve hasta olması gibi durumlarda tanığın olduğu yerde dinlenmesidir.

Tanıklar kural olarak yemin ederek dinlenilir. İki istisnası vardır:

• Tanık olarak dinlendiği sırada on beş yaşını bitirmemiş olanlar yeminsiz dinlenir.
• Yeminin niteliğini anlayamayacak şekilde ayırt etme gücüne sahip olmayanlar

Tanıklar hâkim tarafından ayrı ayrı dinlenir, biri dinlenirken diğerleri salona giremez. Gerektiğinde yüzleştirilirler. Tanık bildiğini sözlü olarak açıklar, yazılı notlar kullanamaz. Hâkim tanıklara soru sorabilir. Tanığın sözleri tutanağa tutulur ve okunur sonra tanığa imzalattırılır. Hakim gerekli durumlarda tanığı dinlemek yerine soru kağıdı gönderilmesi yolunu düşünebilir.

Tanıklıktan Çekinme Hakkı

Yasada açıkça belirtilmiş nedenlerden biri varsa, tanık olarak çağrılan kimse tanıklıktan çekinebilir. Tanıklıktan çekinen kimse çekinme nedenlerini ve haklı gösterecek sebebi duruşmadan önce yazılı veya duruşma gününde sözlü olarak bildirmek zorundadır. Tanığın gösterdiği neden mahkemece kabul edilmezse tanıklık yapmak zorundadır.

Tanıklıktan çekinme nedenleri üçe ayrılmaktadır.

Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme

HMK 248. Maddesindeki düzenlemeden de görüleceği üzere aşağıdaki kişiler kişisel nedenlerle tanıklıktan çekinebilir.

• İki taraftan birinin nişanlısı
• Evlilik sona ermiş olsa bile iki taraftan birinin eşi
• Aralarında evlatlık bağı bulunanlar
• Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan ve kendisini oluşturan evlilik bağı ortadan kalksa da kayın hısımları
• Koruyucu aile ve onların çocukları ile koruma altına alınan çocuk

Sır Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme

Sır olarak korunması gereken bilgiler hakkında tanıklığına başvurulacak kimseler, tanıklıktan çekinebilirler. Örneğin; avukatlar, doktorlar, noterler öğrendikleri bilgileri açıklamaktan kaçınabilirler.

Menfaat İhlali Tehlikesi Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme

• Tanığın beyanı kendisine veya yasada sayılan kimselere zarar verecekse tanıklıktan çekinebilir.
• Tanığın beyanı, meslek ve sanatına ait sırların ortaya çıkmasına neden olacaksa tanıklıktan çekinebilir.
• Tanık kendisinin veya yasada sayılan kimselerden birinin onur ve saygınlığına zarar verecek ya da ceza soruşturulması veya kovuşturulmasına sebep olacaksa tanıklıktan çekinebilir.

Tanık aşağıdaki durumlarda koşulları oluşsa bile tanıklıktan çekilemez:

• Aile üyelerinin doğum, ölüm ve evlenmelerinden kaynaklanan olaylar hakkında
• Aile bireyleri arasında, ailevi ilişkiden kaynaklanan mali uyuşmazlıklara ilişkin olgular hakkında
• Bir hukuksal işlemin yapılması sırasında tanık olarak bulunmuş ise

Tüm dava, dosya ve sorularınız için bizimle İletişime Geçiniz!