Takibi Şikayete Bağlı Suçlar Nelerdir?

Takibi şikâyete bağlı suçlar; suçun soruşturulması ve kovuşturulması için mağdur veya suçtan zarar gören kişinin şikâyetinin bulunması şartını arayan suçlardır.

Takibi şikâyete bağlı suçlar için zamanaşımı süresi; fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır.

Takibi şikâyete bağlı suçlar hem Türk Ceza Kanunu’nda hem de diğer kanunlarda düzenlenmiştir.

Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar

Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar için mağdurun veya zarar görenin şikâyette bulunması gerekir. Takibi şikâyete bağlı olmayan suçlar yönünden ise re’sen araştırma yapılır.

Şikâyet hakkı, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır, devredilemez.

Şikâyet eden; gerçek kişi olabileceği gibi vakıf, dernek, şirket gibi tüzel kişi de olabilecektir.

Şikâyet hakkını bizzat suçtan zarar gören veya suçun işlenmesi sebebiyle mağdur olan kişi kullanabilir. Şikâyet hakkı, mağdurun veya suçtan zarar görenin ölmesi halinde mirasçılara geçmez. Belirtmek gerekir ki; şikâyetçi (müşteki) şikâyet hakkını kullandıktan sonra vefat etmiş ise mirasçılar tarafından davaya devam edilebilir.

Şikâyet Süresi Ne Kadardır?

Şikâyete tabi suçlar bakımından şikayet süresi, failin ve fiilin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır. Bu husus Türk Ceza Kanunu’nda şü şekilde düzenlenmiştir:

Madde 73- (1) Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.

(2) Zamanaşımı süresini geçmemek koşuluyla bu süre, şikayet hakkı olan kişinin fiili ve failin kim olduğunu bildiği veya öğrendiği günden başlar.

(3) Şikayet hakkı olan birkaç kişiden birisi altı aylık süreyi geçirirse bundan dolayı diğerlerinin hakları düşmez.

(4) Kovuşturma yapılabilmesi şikayete bağlı suçlarda kanunda aksi yazılı olmadıkça suçtan zarar gören kişinin vazgeçmesi davayı düşürür ve hükmün kesinleşmesinden sonraki vazgeçme cezanın infazına engel olmaz.

(5) İştirak halinde suç işlemiş sanıklardan biri hakkındaki şikayetten vazgeçme, diğerlerini de kapsar.

(6) Kanunda aksi yazılı olmadıkça, vazgeçme onu kabul etmeyen sanığı etkilemez.

(7) Kamu davasının düşmesi, suçtan zarar gören kişinin şikayetten vazgeçmiş olmasından ileri gelmiş ve vazgeçtiği sırada şahsi haklarından da vazgeçtiğini ayrıca açıklamış ise artık hukuk mahkemesinde de dava açamaz.

Görüleceği üzere şikâyet süresi failin ve fiilin öğrenilmesinden itibaren başlar ve hangisi daha geç öğrenilmişse, o tarihten itibaren 6 aydır.

Yine bu hususta önemli olan bir diğer zamanaşımı süresi, dava zamanaşımı süresidir. Dava zamanaşımı; Kanun’da belirlenen sürelerin geçmesinin ardından davanın açılamayacağını anlamına gelmektedir.  TCK m. 66’da düzenlenmiş olup şu şekildedir:

Madde 66- (1) Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası;

1. a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıl,
2. b) Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmibeş yıl,
3. c) Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl,
4. d) Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda onbeş yıl,
5. e) Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl, geçmesiyle düşer.

(2) Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, bu sürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle kamu davası düşer.

(3) Dava zamanaşımı süresinin belirlenmesinde dosyadaki mevcut deliller itibarıyla suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri de göz önünde bulundurulur.

(4) Yukarıdaki fıkralarda yer alan sürelerin belirlenmesinde suçun kanunda yer alan cezasının yukarı sınırı göz önünde bulundurulur; seçimlik cezaları gerektiren suçlarda zamanaşımı bakımından hapis cezası esas alınır.

(5) Aynı fiilden dolayı tekrar yargılamayı gerektiren hallerde, mahkemece bu husustaki talebin kabul edildiği tarihten itibaren fiile ilişkin zamanaşımı süresi yeni baştan işlemeye başlar.

(6) Zamanaşımı, tamamlanmış suçlarda suçun işlendiği günden, teşebbüs halinde kalan suçlarda son hareketin yapıldığı günden, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği ve zincirleme suçlarda son suçun işlendiği günden, çocuklara karşı üstsoy veya bunlar üzerinde hüküm ve nüfuzu olan kimseler tarafından işlenen suçlarda çocuğun onsekiz yaşını bitirdiği günden itibaren işlemeye başlar.

(7) Bu Kanunun İkinci Kitabının Dördüncü Kısmında yazılı ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet veya on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçların yurt dışında işlenmesi halinde dava zamanaşımı uygulanmaz.

Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar Nelerdir?

Takibi şikayete bağlı suçlar, kanunda “….nın şikayeti üzerine…” şeklinde özellikle belirtilmektedir. Şikayete bağlı tüm suçlar, aynı zamanda uzlaştırma hükümlerine tabidir.

Takibi şikâyete bağlı suçlar şunlardır:

• Basit kasten yaralama,
• Kasten yaralama suçunun ihmal suretiyle işlenmesi,
• Taksirle yaralama suçu,
• Cinsel saldırı suçu,
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu,
• Cinsel taciz suçu,
• Tehdit suçu,
• Konut dokunulmazlığını ihlal suçu,
• İş ve çalışma hürriyetini ihlal suçu,
• Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma suçu,
• Israrlı takip suçu,
• Hakaret suçu,
• Kişinin hatırasına hakaret suçu,
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu,
• Kişiler arasındaki konuşmanın dinlenmesi ve kayda alınması suçu,
• Özel hayatın gizliğini ihlal suçu,
• Kullanma hırsızlığı suçu,
• Mala zarar verme suçu,
• Hakkı olmayan yere tecavüz suçu,
• Güveni kötüye kullanma suçu,
• Bedelsiz senedi kullanma suçu,
• Dolandırıcılık suçu,
• Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu,
• Hileli iflas suçu,
• Taksirli iflas suçu,
• Karşılıksız yararlanma suçu,
• Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme suçu,
• Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu,
• Bilgi vermeme suçu,
• Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu,
• Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerin ihlali suçu,
• Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçu,
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu.

Ceza yargılamaları, alanında uzman avukatlar tarafından takip edilmelidir. Zira; ceza yargılamalarında “kişilerin hürriyeti” söz konusu olacaktır. Herhangi bir ceza yargılamasında taraf olmanız halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçerek alanında uzman avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz.

Av. Ennur GÜVEN & Av. Ahmet EKİN