Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası

İşçinin işe giriş bildirgesinin sunulmaması, sigortasız olarak istihdam edildiğinin temel bir göstergesidir.

Sigortasız işçi çalıştırmak, bireylerin işle ilgili haklarının ve güvenliğinin ciddi şekilde ihlal edilmesi anlamına gelir. Maalesef günümüzde, işsizlik oranlarının hızla artması nedeniyle bazı işverenler, işe alımlarda sigortasız çalışma koşulları önerme eğilimindedirler.

Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikayeti Nasıl Yapılır?

İlk olarak, işyerinde çalışırken şikayette bulunmak, şikayetçinin önemli bir adımıdır. Bu durumda, SGK Kontrol Memuru şikayet üzerine işyerine giderek yerel denetim yapar, çalışanları tespit eder ve şikayette bulunan kişi gerçekten o an işyerinde çalışıyorsa, bu durum fiilen belgelenmiş olur. En azından o gün itibariyle sigortası başlar.

Eğer kişi, işyerinde tespit yapılan tarihten önce işe başlamışsa ve bu çalışmalarını belgeleyebiliyorsa, işçinin elindeki belgelerle birlikte şikayet sahibine bir yıla kadar geriye dönük sigorta/hizmet kazandırılabilir.

Bu hak, sadece şikayette bulunan sigortalı için değil, işyerinde yapılan denetim sırasında sigortasız olarak çalıştığı tespit edilen tüm sigortalılar için geçerlidir. En azından o gün itibariyle sigortaları başlar, geriye dönük çalışmaların edilmesi durumunda bir yıla kadar geriye dönük hizmet kazanma imkanı sağlanır.

Eğer işçi, işyerinden ayrıldıktan veya işten çıkarıldıktan sonra şikayette bulunmuşsa, durum daha karmaşık hale gelir. Çünkü öncelikle şikayet sahibinin işyerinde çalıştığını denetim yoluyla fiilen tespit etme imkanı ortadan kalkar. Aynı zamanda, işveren de idari para cezası ile karşılaşma riskini bilmektedir, bu nedenle işçinin işyerinde çalıştığı iddiasını genellikle kabul etmez.

Bu noktada, iddia edilen çalışmalara dair işyeri yasal kayıt ve belgelerinin incelenmesi gerekmektedir. Ancak bu da genellikle sonuçsuz kalabilir, çünkü incelenen belgeler sadece şikayet sahibine işveren tarafından ödeme yapıp yapmadığını gösterir. Sigortasız çalıştırılan işçinin ücreti kayıtlara işlenmediği durumlarda ise sonuç alınamaz.

Şikayet sahibinin işyerinde çalıştığına dair herhangi bir delil veya belge olmadığı, ücretini elden almış ve buna dair belge bulunmadığı durumlarda, işverenin kabul etmediği ve delil olmadan sadece iddiaya dayanarak geriye dönük hizmet kazandırmanın mümkün olmadığı unutulmamalıdır. Bu durumda, işçinin doğrudan mahkemeye başvurarak hizmet tespit davası açması daha mantıklı olabilir.

Eğer şikayet sahibi işçi, çalıştığı süre içinde ücretini banka aracılığıyla almış veya işverenden elinde belgelerle aldığı ücretlere dair makbuz/belge bulunuyorsa, mahkemeye gitmeden önce işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne şikayet dilekçesi vermesi daha uygun olabilir. Şikayet sonucu yapılan inceleme sonucunda belgelere dayalı çalışmalar tespit edilirse, bu tespitlere dayanarak şikayet sahibine geriye dönük hizmet kazandırılabilir.

Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikayeti Nereye Yapılır?

Çalışma Hayatı İletişim Hattı olan ALO 170’i arayarak sigortasız işçi çalıştırma durumunu bildirebilirsiniz. Bu hat, 7/24 aktif bir şekilde hizmet vermektedir ve yaptığınız ihbarlarda kimlik bilgileriniz gizli tutulacak, karşı taraf ile paylaşılmayacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak şikâyet dilekçesi verebilirsiniz. Dilekçenizin işleme alınabilmesi için, sigortasız işçi çalıştırılan iş yerinin ismi ve açık adresi gibi bilgileri eksiksiz ve hatasız bir şekilde belirtmeniz gerekmektedir. Bu şekilde, bulunduğunuz yere en yakın Sosyal Güvenlik Kurumu’na giderek şikayette bulunabilirsiniz.

Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Nedir? (2024)

Sigortasız işçi çalıştırmanın cezai yaptırımları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102. Maddesi’nde belirlenmiştir.

İlgili kanun maddesine göre, sigortasız çalıştırılan işçi sayısı işverene uygulanacak idari para cezasını belirler. Sigortasız işçi çalıştırmanın cezaları aşağıdaki şekildedir:

• İşçi işe başlamış ancak bildirge verilmemişse, asgari ücret tutarında para cezası uygulanır.
• Bildirgenin verilmemiş olması mahkeme kararı, inceleme veya ilgili kurum ve kuruluşlardan alınan belgelerle tespit edilmişse, para cezası asgari ücretin iki katı tutarında olacaktır.
• Bildirgenin verilmediğinin tespit edilmesinden sonraki 1 yıl içerisinde tekrar bir bildirge yapılmamışsa, para cezası asgari ücretin 5 katı tutarında olacaktır.
• İşçi işe başlamış ancak SGK beyannamesi verilmemişse, asgari ücret tutarında para cezası uygulanır.
• İşçi sigortasız olarak 1 ay çalıştırılıyorsa, ceza 20.516 TL olarak belirlenir.
• İşçi sigortasız olarak 2 ay çalıştırılıyorsa, ceza 41.032 TL olarak belirlenir.
• İşçi sigortasız olarak 5 ay çalıştırılıyorsa, ceza 102.580 TL olarak belirlenir.

Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Zamanaşımı Süresi Nedir?

Sigortasız işçi çalıştırmanın yaptırımı, 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca idari para cezasını içermektedir.

Bu idari para cezasına hükmedilebilmesi için 10 yıllık bir zamanaşımı süresi belirlenmiştir. Zamanaşımı, fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren başlar.

Sigortasız İşçi Çalıştırmada Tazminat Davası

İşverenin, çalıştırdığı işçilere sigorta yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu nedenle, işverenin bu yükümlülüğe aykırı davranması durumunda, işverene karşı tazminat davası açılabilir. Bu dava, Hizmet Tespit Davası olarak adlandırılmaktadır ve primlerin ödenmemesi ya da eksik ödenmesi gibi durumlar nedeniyle başlatılabilir.

Bu dava sonucunda işçinin işten çıkarılması olasılığı bulunmaktadır. İşçi, bu durumda şartların oluşması halinde İşe İade Davası açabilir. Ayrıca, işveren iş güvencesi tazminatı ve kötüniyet tazminatına mahkum edilebilir. İşe İade Davası açabilmek için, çalışılan iş yerinde 30 veya daha fazla işçinin bulunması gerekmektedir. Davanın lehine sonuçlanması durumunda işçinin işe iadesine karar verilir. İşveren, mahkeme kararına rağmen işçiyi işe başlatmazsa, en az 4 en fazla 8 aylık ücret tutarında iş güvencesi tazminatı ödemekle yükümlüdür.

Sigortasız işçi çalıştırıldığı iddia edilen işyerinde 30’dan az işçi çalışıyorsa, işveren, önele uygun ihbar tazminatı miktarının 3 katı tutarında “kötü niyet tazminatına” mahkum edilebilir.

Çalıştığım Şirket Sigortamı Yatırmamakla Tehdit Ediyor Ne Yapabilirim?

İşverenler, iş yerlerinde istihdam sağladıkları kişileri resmi olarak kayıt altına almakla yükümlüdür. Bu kayıt işlemi, çalışanların sigorta kapsamına alınmasıyla gerçekleşir.

Çalışanların sigorta primlerini ödemek, şirketler için bir zorunluluktur. Bu nedenle, aktif olarak görev aldığınız bir şirket sizi sigorta kapsamına almakla yükümlüdür ve bu konuda tehdit edilemezsiniz. Aksi takdirde, derhal yasal yollara başvurmak gerekmektedir.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Kübra DEMİR