Ön Ödeme Nedir?
Ön ödeme Nedir?
Ön ödeme, uzlaştırma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnızca adli para cezasını gerektiren veya üst sınırı 6 ayı aşmayan hapis cezası gerektiren suçlar bakımından faile belli bir miktar paranın ödettirilmesi sonucu ceza soruşturması ve kovuşturması yapılmasından vazgeçilmesini sağlayan bir alternatif çözüm yöntemidir (TCK m.75).
Belli ağırlığa ulaşmamış suçlar için uygulanabilen ön ödeme sayesinde, fail işlemiş olduğu suçla toplum barış ve huzurunu bozduğunu anlamış olacak ve artık fail ceza soruşturması ve kovuşturmasından kurtulmuş olacaktır. Ön ödeme ile birlikte yargının iş yükü hafifletilmekle beraber daha hızlı ve etkin bir çözüm sunulmaktadır.
Hangi Suçlar Ön ödemeye Tabidir?
- Miktarı ne olursa olsun yalnız adli para cezasını gerektiren suçlar ön ödemeye tabidir.
- Üst sınırı 6 ayı aşmayan hapis cezası gerektiren suçlar ön ödemeye tabidir.
- Uzlaştırma kapsamına giren suçlarda ön ödeme uygulanmaz. Yani suç, sadece adli para cezasını veya üst sınırı 6 ayı geçmeyen hapis cezasını gerektiriyor dahi olsa uzlaştırmaya tabi ise ön ödeme yapılamaz.
- Ayrıca şu suçlar bakımından yukarıdaki şartlar aranmaksızın ön ödeme uygulanabilir:
- Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (TCK’nın 98 inci maddesinin birinci fıkrası),
- Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması (TCK madde 171),
- Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK’nın 182 nci maddesinin birinci fıkrası),
- Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma (TCK’nın 264 üncü maddesinin birinci fıkrası),
- Suçu bildirmeme (TCK’nın 278 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları),
- 6831 sayılı Orman Kanununun 108 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan suç,
- 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan suç,
- 5253 sayılı Dernekler Kanununun 32 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan suç.
Ön ödeme Miktarı Nasıl Belirlenir?
Ön ödeme kapsamında olan suç;
- Sadece adli para cezasını gerektiriyorsa, adli para cezası maktu ise bu miktar, değilse aşağı sınırı,
- Sadece hapis cezasını gerektiriyorsa, hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için otuz Türk Lirası üzerinden bulunacak miktarı,
- Hapis cezası ile birlikte adli para cezasını da gerektiriyorsa, yukarıdaki kriterlere göre belirlenecek olan miktarların toplamı,
- Hapis cezası veya adli para cezasını gerektiren yani iki yaptırımdan birinin uygulanması gereken suçlarda, adli para cezasının alt sınırı,
esas alınarak belirlenir. Ayrıca belirlenen bu miktarların üzerine soruşturma veya yargılama giderleri de eklenir.
Ön ödemenin Şartları Nelerdir?
- Öncelikle ön ödeme kapsamına giren bir suç olmalıdır.
- Soruşturma evresinde suçun işlendiğine dair yeterli şüphenin bulunması gerekir.
- Savcılık veya mahkemece yapılacak tebligat tarihinden itibaren 10 gün içerisinde ön ödeme miktarının ödenmesi gerekmektedir.
Ön ödemede Taksit
Failin on gün içinde talep etmesi koşuluyla miktarın birer ay ara ile üç eşit taksit hâlinde ödenmesine Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilir. Taksitlerin süresinde ödenmemesi hâlinde ön ödeme hükümsüz kalır ve soruşturmaya devam edilir (TCK m.75/1).
Taksitle ödemek için failin talepte bulunması gerekmektedir. Cumhuriyet savcısı kendiliğinden taksitle ödemeye karar veremez. Ayrıca talep edilmesi halinde Cumhuriyet savcısı taksitle ödemeye karar vermek zorundadır.
Ön ödemenin Sonuçları Nelerdir?
Cumhuriyet savcılığınca veya mahkemece yapılan tebligat üzerine, 10 gün içerisinde ödeme yapılması veya taksitlerin tamamlanması halinde fail hakkında kamu davası açılmaz, açılmışsa da kamu davası düşürülür.
Ödemenin süresi içinde yapılmaması halinde, ön ödeme hükümsüz kalır ve soruşturmaya veya yargılamaya devam edilir.
Stj. Av. Mehmet Ali YILDIRIM
