Nişan Hediyeleri Geri İstenebilir Mi?

Nişanın bozulması nedeniyle hediyelerin iadesi davası hediyeyi veren nişanlı veya anne/babası tarafından, diğer nişanlıya karşı 1 yıl içerisinde açılabilen ve alışılmış olmayan hediyelerin iadesinin talep edildiği davadır.

Nişan Nedir?

Nişanlanma, bir erkekle bir kadın arasında karşılıklı evlenme vaadi olarak tanımlanmaktadır. Türk Medeni Kanununun 118. maddesinin 1. fıkrasında “Nişanlanma evlenme vaadiyle olur.” denilerek de bu durum ortaya konulmuştur.

Nişanlanmanın Şartları Nedir ve Nasıl Sona Erer?

Nişanlanmanın varlığından söz edilebilmesi için iki tarafın evlenme vaadinde bulunması gerekli olup evlenme vaadi için herhangi bir şekil şartı bulunmamaktadır. Yani bu vaat sözlü veya yazılı olarak yapılabileceği gibi yüzük takmak gibi herhangi bir davranışla da gerçekleştirilebilecektir.

Kanunda açıkça bir düzenleme bulunmamakla beraber ancak tam ehliyete sahip kişiler nişanlanabilecektir. Nişanlanmada temsil yasağı bulunması sebebiyle tarafların vekilleri vasıtasıyla nişanlanabilmesi mümkün değildir.

Nişanlanma evlenme vaadiyle gerçekleştiği için tarafların farklı cinsiyette olması gerekmektedir. Nişanlılık sonrası taraflardan birinin cinsiyet değiştirmesi halinde nişanlılık geçersiz hale gelir.

Nişanlılık hali altı durumda sona erebilmektedir. Bunlar;

• Evlenme
• Tarafların Anlaşması
• Bozucu Şartın Gerçekleşmesi
• Evliliğin İmkansız Hale Gelmesi
• İkinci Kez Nişanlanma
• Nişanı Bozma (Nişanlanmadan Dönme)

Hediyelerin Geri Verilmesi Davası Nedir?

Türk Medeni Kanunu’nun 122. maddesinde; “Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.” düzenlemesi mevcuttur.

Nişanlılık ilişkisinin sona ermesini en önemli sonuçlarından biri nişan sırasında ve nişanlılık döneminde verilen hediyelerin geri verilebilecek olmasıdır.

Hediyelerin Geri Verilmesi Davasında Hangi Koşullar Aranır?

Hediyelerin verilmesi için bazı şartların varlığı aranmaktadır. Bu şartlar şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Verilen hediyeler nişanlılık dolayısıyla verilmiş olmalıdır.
• Nişanlılık dönemi evlilik hariç bir nedenle son bulmuş olmalıdır.
• Verilen hediyelerin ekonomik bir değeri olmalıdır.
• Hediyeler alışılagelmişin dışında olmalıdır. Alışılmış hediyelerin iadesi ise istenemeyecektir. Hediyenin değerinin yüksekliği onun alışılmış olup olmadığının belirlenmesi hususunda önem arz etmektedir.

Nişan hediyelerinin iadesinde tarafların kusurunun önemi bulunmamaktadır. Taraflar alışılmışın dışında olan hediyelerin kusurlu da olsalar iadesini isteyebilirler.

Nişanın bozulması nedeniyle hediyelerin geri alınması istemine ilişkin davalarda kusur aranmamakla, dava konusu yapılan hediyelerin alışılmış olup olmadığının tespiti tarafların mali ve sosyal durumlarının da dikkate alınması gerekir. Yargıtay içtihatlarına göre altınlar alışılmış eşya kapsamında sayılmamaktadır.

Hediyelerin İadesi Davasında İspat Yükü Hangi Taraf Üzerindedir?

Türk Medeni Kanunu’nun 6. maddesi uyarınca; kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri hakkını dayandırdığı olguların varlığını kanıtlamakla yükümlüdür. Nişan hediyelerinin iadesinde iki adet ispat yükü bulunmaktadır.

Söz konusu davada ilk ispatlanması gereken nişan hediyesinin davacı tarafından verilmesi durumudur. Söz konusu eşyanın davalının kişisel mallarından biri olmadığı nişan sebebiyle davalıya hediye edildiği davacı tarafça ispat edilmelidir.

Davada ispat edilmesi gereken bir diğer husus ise hediyelerin iade edilip edilmediğidir. Davacı taraf hediye verdiğini ispat ettikten sonra bu hediyenin iade edilmediğini ispatlamalıdır. Aksi halde söz konusu hediyeyi vermesi davayı kazanması ve verdiği hediyeyi geri alabilmesi için yeterli olmayacaktır.

Davalı tarafça hediyelerin veya takıların verildiği ikrar edilmiş ancak bu eşyaların iade edildiği iddia ediliyorsa bu durumda ispat yükü yer değiştirir. Yani bu durumda davalı taraftan hediyelerin iade edildiğinin ispatlaması beklenecektir. Davalı taraf hediyenin verildiğini kabul etmezken fotoğraf veya videolardan bu hediyelerin verildiği gözüküyorsa bu durumda davalı bu hediyeyi iade ettiğini ispatlamakla yükümlüdür.

Nişan Hediyelerinin İadesini Kimler Talep Edebilir?

Nişan hediyelerinin iadesini talep edebilecek Türk Medeni Kanunu’nun 122. maddesinde sayılmıştır. Söz konusu maddeye göre nişanlılar, nişanlıların ana ve babaları ile onlar gibi davrananlar nişan hediyelerinin iadesi için dava açabileceklerdir.

Nişan nedeniyle hediye edilenlerin iadesini isteyen kişi davacı, hediyeleri alan nişanlı ise davalı sıfatı ile davada yer alacaktır.

Hediyelerin İadesi Davasında Zamanaşımı Var Mıdır?

Türk Medeni Kanunu’nun 123. maddesinde; “Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.” düzenlemesi mevcut olup nişan hediyelerinin iadesi davası açma hakkı da nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.

Hediyelerin Geri Verilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılmalı?

Hediyelerin iadesi davasında yazılı yargılama usulü uygulanacak olup görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Aile mahkemesi olmayan yerlerde ise aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemelerinde dava açılabilecektir.

Yetkili mahkeme ise davalının dava açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.

Sonuç olarak; nişanlılık hediyelerinin geri verilmesi talepli davada hak ve menfaat kaybına uğranmaması için uzman bir avukattan destek alınmasını tavsiye etmekteyiz. Söz konusu davanın açılması ve takibi hususunda büromuzun aile hukuku alanında uzman avukatlarından hukuki destek alabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Av. Ezgi YÜCEL