Muvazaa Nedir?

Muvazaa tarafların yapmış oldukları sözleşmenin hüküm doğurmayacağı veya başka bir sözleşmenin hüküm doğuracağı konusunda anlaşmalarına denir.

Muvazaa Davasında Zamanaşımı veya Hak Düşürücü Süre

Bir anlaşmanın muvazaalı olduğunu ispat etmek için açılan davada herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur.

Muvazaa Davasının Amacı ve Görevli Mahkeme

Muvazaa davasının amacı borçlunun yaptığı tasarruf işleminin gerçekte hiç yapılmamış olduğunu ispat etmektir. Davacı bu davayı açarak gerçekte öyle bir işlemin olmadığı ve sadece görünürde olduğunu ispat edip alacağını almaya çalışmaktadır.

Muvazaa davalarında genel görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.

Muvazaa Çeşitleri

İki türlü muvazaalı işlem vardır. Bunlar; mutlak ve nispi muvazaadır.

Mutlak Muvazaa

Mutlak muvazaada taraflar gerçekte herhangi bir işlem yapmayı düşünmezler ama üçüncü kişileri aldatmak amacıyla görünüşte bir işlem yaparlar. Örneğin borçlunun, alacaklılarından kurtulmak için taşınmazını bir üçüncü kişiyle tapuda satmış gibi göstermesi.

Muvazaalı İşlemler

Bir işlemin muvazaalı olması için üç unsur gerekir. Bunlar; gizli işlem, üçüncü kişileri aldatma kastıyla hazırlanmış bir görünüşte işlem ve aslında geçerli olmayan irade dışı işlem olmalıdır.

Nispi muvazaada da taraflar aralarında yaptıkları bir hukuki işlemi görünürdeki bir işlemin arkasına gizlerler. Örneğin mirasındaki bir malı mirasçılarından birisine bağışlamayı isteyen kişi onu bağışlama değil de satış sözleşmesi olarak yapması.

Muvazaalı İşlem Sonuçları

Muvazaalı işlemin sonucu öğreti ve yargı kararlarından hareketle kesin hükümsüzlüktür. Muvazaalı işlem baştan itibaren hiçbir hüküm ve sonuç doğurmaz.

Nispi muvazaada yapılan gizli işlem (yukarıda verdiğimiz örnekte bağış) şekil şartlarını sağlıyorsa bağışlama hüküm ve sonuçlarını doğurur, fakat sağlamıyorsa geçersiz olur.

Muvazaalı İşlemin İspatlanması

Türk Medeni Kanunu’nun 6. Maddesine göre, “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.”

TMK m. 6’ya göre hukuki işlemin muvazaalı olduğunu ileri süren taraf bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Muvazaalı işlemin taraflarına göre ise ispatın şekli değişir.

Muvazaalı işlemin tarafları bu işlemin ispatını ancak yazılı delille yapabilirler. Yani tanık veya başka yola başvurulamaz. Hukuki işleme taraf olmayan üçüncü kişiler ise, muvazaa iddiasını her türlü delille ispatlayabilirler.

Muvazaanın İstisnaları

Muris muvazaasında, murisin mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla yaptığı tüm taşınmaz devirleri değil sadece bazıları ispatlanınca iptal olur.

İptal olanlar sadece bağışlamak istediği taşınmazını, satış ya da ölünceye kadar bakma sözleşmesi olarak yapmasında iptal edilir. Diğerleri iptal edilmez.

Sonuç

Muvazaa, hukuki işlemlerde sıkça karşılaşılan ve özel bir dikkat gerektiren bir kavramdır. Bir işlemdeki taraflar, işlemin gerçek niyetini gizlemek veya kamuoyunu yanıltmak amacıyla dışarıya farklı bir izlenim verirlerse, bu duruma muvazaa denir. Muvazaa, hukuki işlemlerde dürüstlük ve şeffaflık ilkelerine aykırıdır ve hukukun güvenilirliğini sarsabilir.

Sonuç olarak, muvazaa, hukuki işlemlerde dürüstlük ve şeffaflık ilkesine aykırı bir durumu ifade eder. Bu nedenle, taraflar arasında olası muvazaa durumlarının önlenmesi ve tespiti için dikkatli bir inceleme yapılmalıdır. Muvazaa durumlarının tespiti, hukuki işlemlerin gerçek niyetini ortaya çıkarmak önem arz etmektedir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

Ali Numan ÖZTÜRK & Av. Ahmet EKİN