Markanın Fonksiyonları ve Özellikleri Nelerdir?
Marka; mal veya hizmetleri birbirinden ayırt etmeye yarayan ibarelere denilmektedir. Markanın fonksiyonları ise; kaynak gösterme, ayırt edicilik, reklam ve kaliteyi garanti etme fonksiyonudur.
Markanın birçok özelliği bulunmakla beraber söz konusu özellikler şu şekilde sıralanabilmektedir: Soyut olma, mutlak olma, sahibine tekellik sağlama, süreye bağlı olma ve yenilenebilirlik, hukuki işlemlere konu olabilme.
Markanın Fonksiyonları Nelerdir?
Markanın asli fonksiyonu malın kaynağını belirleme olmakla beraber markanın başka fonksiyonları da bulunmaktadır.
Kaynak Gösterme Fonksiyonu
Bir mal veya hizmetin kime ait olduğu; bu malın üretimi veya hizmetin sunumu esnasında kullanılacak bir marka ile anlaşılabilmekte olup bu duruma markanın kaynak gösterme fonksiyonu denilmektedir.
Markanın kaynak gösterme fonksiyonu sayesinde tüketiciler malın veya hizmetin hangi kişi veya kuruluşa ait olduğunu anlayarak bu tespit uyarınca mal ve hizmeti anlayabilecektir.
Ayırt Edicilik Fonksiyonu
Ayırt edicilik fonksiyonu bir işletmenin ürettiği malı veya verdiği bir hizmeti diğer işletmenin ürettiği mal veya verdiği hizmetten ayırma durumudur.
Örneğin; bu fonksiyon sayesinde tüketiciler rafta duran makarnalar arasında seçim yapabilmektedir.
Reklam Fonksiyonu
Bir ürün veya hizmetin tüketicilere pazarlanması durumuna reklam denilmektedir. Bir markayı taşıyan mal veya hizmetin iyi bir şekilde reklamının yapılması müşteri çevresinin genişlemesi açısından önem arz etmektedir.
Markanın kendisi reklam etkisi yaratmakta olup satışı artırmaktadır. Bir müddet sonra müşteriler aynı marka ürünü almaya başlamaktadır. Bu fonksiyon sayesinde markalı mal ve hizmetler ülke veya dünya genelinde tanınabilmektedir.
Örneğin; belirli markaya sahip peynir, et ürünlerini kullandığı şeklinde reklam yapan restoranlar bu şekilde tanıtım yapmayan restoranlara göre daha çok tercih edilmektedir.
Kaliteyi Garanti Fonksiyonu
Markalar, ürünlerin kaliteli olduğuna dair inanç oluşturmaktadır.
Marka, üretilen malın veya sunulan hizmetin hep aynı kalitede olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle tüketiciler aynı kaliteden yararlanmak amacıyla aynı markaları tercih etmekte olup yeni markaları denemekte ise tereddüt duymaktadırlar.
Marka Hakkının Özellikleri Nelerdir?
Markanın birçok özelliği bulunmakla beraber bunlardan birkaçı şu şekildedir:
Soyut Olma
Marka, patent, tasarım gibi sınai haklar fikir ürünü olmaları sebebiyle soyuttur. Marka, maddi olarak varlığı olmayan ancak manevi varlığı bulunan ve üzerinde yer aldığı mal veya hizmetten ayrışmış bir değerdir.
Mutlak Olma
Marka hakkı, mutlak bir haktır. Bu nedenle marka sahibinin izni olmaksızın kullanılması mümkün olmayıp herkese karşı ileri sürülebilmektedir.
Sahibine Tekellik Hakkı Sağlama
Bir malın yapımının, tek bir kuruluşun elinde bulunduğu duruma tekellik denilmektedir.
Marka, sahibine bu mal veya hizmetin yalnızca kendisi tarafından üretilmesi veya sunulması hakkını vermektedir. Bu nedenle marka sahibi marka üzerinde dilediği gibi tasarrufta bulunabilmektedir. Ayrıca marka sahibi hakkını izni olmaksızın kullanan kişilere birtakım davaları yöneltebilmektedir.
Süreye Bağlı Olma ve Yenilenebilirlik
Markaya bağlı hak tescilden itibaren 10 yıl boyunca korunmaktadır. Bu süre yapılacak başvuru ile 10 yıl daha uzatılabilecek olup yenileme başvuruları bakımından herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.
Hukuki İşlemlere Konu Olabilme
Markanın sağladığı hak özel hukuk kapsamındaki diğer haklar gibi hukuki işlemlere konu olabilmektedir.
Markalar devredilebilir, üzerinde rehin hakkı tesis edilebilir, lisans sözleşmesine konu olabilir, üzerinde intifa hakkı tesis edilebilir, miras yoluyla mirasçılara geçebilir, bağışlanabilir ve haczedilebilir.
Marka tescil süreci ve hukuki uyuşmazlıklarınızın bulunması halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.
Av. Ezgi YÜCEL & Av. Ahmet EKİN
