Marka Nedir?

Marka; bir teşebbüsün ürettiği mal veya sunduğu hizmetleri diğer bir teşebbüsün ürettiği mal veya sunduğu hizmetlerden ayırmaya yarayan işarettir.

Markanın Unsurları Nelerdir?

Bir markadan söz edilebilmesi için;

• Marka Olmaya Uygun İşaret,
• Ayırt Edicilik,
• Sicilde Gösterilebilir Olma hususlarının aynı anda bir ibarede bulunması gereklidir.

İşaret unsuru ile anlatılmak istenilen grafikler, tasarımlar, logolar, sloganlar, sözcük+şekil birleşimleridir. İşaret tek bir unsurdan oluşabileceği gibi birden çok unsurdan da oluşabilir.

Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre marka bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini diğer teşebbüsün mal veya hizmetinden ayırmaya yaradığından ayırt edicilik bir markanın en önemli unsurudur.

Marka olarak kullanılacak olan işaret tek bir unsurdan oluşuyorsa ayırt edicilik bakımından bu unsurun incelenmesi gerekirken birden çok unsurdan oluşuyorsa bütünün incelenmesi gerekmektedir. Her ne kadar ayırt edicilik unsuru bakımından sakat olan bir işaret tescil edilemeyecekse de şayet kullanım sonucu ayırt edicilik mevcutsa tescil edilme imkânı mevcuttur.

Son unsur ise marka sahibine sağlanan korumanın açık ve kesin olarak sicilde gösterilebilir olmasıdır. Şayet işaret sicilde gösterilemiyorsa marka olarak korunabilmesi mümkün değildir.

Marka Olarak Tescil Olabilecek İşaretler Nelerdir?

Sınai Mülkiyet Kanunun 4. Maddesinde: “Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir.” düzenlemesi mevcuttur.

Bu düzenleme gereğince her türlü işaret (sözcükler, logolar, harfler, sayılar, renkler, vb.) diğer teşebbüslerin markalarından ayırt edici nitelikte olmak koşuluyla marka sıfatını haiz olabilecektir. Söz konusu maddede hangi tür işaretlerin tescil edilebileceği sınırlı sayı ilkesine bağlı olmaksızın sıralanmıştır.

Kişi İsimleri

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 4. maddesinde belirtildiği üzere kişi isimleri marka olarak tescil edilebilecektir.

Bu duruma örnek olarak Shakira veya Rihanna isminin marka olarak tescil edilebilecek olması verilebilir.

Başkasına ait bir adın marka olarak tescili haline kişi gerçek kişi ise kendisinin veya mirasçılarının, tüzel kişi ise yetkili organının izni aranmaktadır.

Sözcükler

Ayırt edicilik unsurunu sağlamak şartıyla bir sözcük tek başına marka olarak tescil edilebilecektir. Bu duruma örnek olarak Bosch, Samsung markaları verilebilecektir. Bir sözcüğün marka olarak tescili için Türkçe olması aranmadığı gibi herhangi bir anlamının da olması gerekmemektedir.

Harfler ve Sayılar

Harfler ve sayılar tek başlarına bir marka oluşturabileceği gibi harf + sayı kombinasyonu şeklinde de marka oluşturabilecektir. Ancak ayırt ediciliği bulunmayan harf ve sayıların marka olarak tescili mümkün değildir.

Bu markaya örnek olarak “MAN” markası, “DYO” markası verilebilecektir.

Şekiller

Bir mal veya hizmeti başka mal veya hizmetten ayırmaya yarayan geometrik şekiller, desenler, çizimler marka olarak tescil ettirilebilecektir. Marka olabilmesi için şekillerin ayırt ediciliği yeterli olup siyah-beyaz olmasının veya tek renk olmasının bir önemi bulunmamaktadır.

Bu markalara örnek olarak BMW veya Audi’nin şekilleri verilebilecektir.

Üç Boyutlu Şekiller

Üç boyutlu şekiller de marka olarak tescil ettirilebilmektedir. Üç boyutlu şekil markalarının en bilineni Coca Cola şişesidir. Üç boyutlu şekil markalarının korunabilmesi için bu markaların iki boyutlu hallerinin sicilde gösterilebilir şekilde resimlendirilmesi şartı aranmaktadır.

Renkler

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 4. maddesinde renklerin marka olarak tescil edilebileceği açık şekilde belirtilmiştir.

Milka gibi bazı kurumsal markalar lila rengi gibi renkleri marka olarak tescil ettirmiştir. Lila rengi Türkiye’deki tescilli tek renk olup mahkeme kararına dayalı olarak tescili gerçekleştirilmiştir.

Sesler

Ses markaları, melodilerden oluşabileceği gibi hayvan seslerinden de oluşabilmektedir. Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 4. maddesinde seslerin marka olarak tescil edilebileceği açıkça düzenlenmiştir.

Tescilli ses markalarına “Microsoft, “Intel” örnek verilebilecektir.

Kokular

1990’lı yılların başından itibaren kokuların marka olup olamayacağı hususu tartışmalıdır.

Türk hukukunda kokuların marka olmasına herhangi bir engel bulunmamakta ise de kokuların tescil edilemiyor olması sebebiyle Türk Patent ve Marka Kurumu kokuların tescilini gerçekleştirmemektedir.

Tatlar

Tatlar da marka olabilir. Ancak kokularda da olduğu gibi tatların da sicile kaydedilmesi günümüz koşullarında mümkün olmadığından tescili şu an için mümkün değildir.

Hareketler

Doğal hareketlerin ve seri resimler kullanılarak oluşturulan hareketlerin marka olarak tescil edilebilmesi mümkündür. Hareket markalarının tescil edilebilmesi için seri fotoğraflardan oluşan birçok markanın marka tescili aşamasında sunulması gerekmektedir. Bu markaya örnek olarak Nokia markasının birbirine ulaşan elleri verilebilecektir.

Sloganlar

Sloganların marka olabilmesi için ayırt ediciliklerinin bulunması gerekmektedir. Sloganın kısa veya uzun olmasının önem olmadığı gibi Türkçe olmasının da bir önemi bulunmamaktadır.

Markanıza ilişkin hukuki sorunlarınızın bulunması halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Av. Ezgi YÜCEL