Kambiyo Senetlerine Özgü İflas Yolu

Alacağı bir kambiyo senedine bağlı olan alacaklı, şartların oluşması halinde, dilerse kambiyo senetlerine özgü iflas yolu ile takip yapabilir. Fakat bu, alacaklı için zorunluluk değildir. Çünkü alacağı kambiyo senedine bağlı olan alacaklı haciz yoluna ya da genel iflas yoluna başvurabilir.

Ayrıca, kambiyo senedine bağlanan alacak, aynı zamanda rehinle teminat altına alınmışa, alacaklının önce rehne başvurma zorunluluğu yoktur. Alacaklı, rehnin paraya çevrilmesi yoluna başvurmaksızın, iflasa tabi borçluya karşı kambiyo senetlerine özgü iflas yoluna başvurabilir (İİK m. 45/3).

Alacaklının kambiyo senetlerine özgü iflas yoluna başvurması zorunlu olmasa da, bu yola başvurabilmesi için alacağın kambiyo senedine (poliçe, bono veya çeke) bağlı olması şarttır (m. 167/1). Kambiyo senetlerine benzeyen senetlere veya diğer kıymetli evraka dayanarak kambiyo senetlerine özgü iflas yolu ile takip yapılamaz. Ayrıca, kambiyo senetlerine özgü iflas yoluna başvurulabilmesi için borçlunun iflasa tabi kişilerden olması şarttır (m. 167/1). Kambiyo senetlerine özgü iflas yolu da bir takipli iflas yoludur. Bu takip yoluna özel bir düzenlemenin bulunmadığı konularda genel iflas yoluna ilişkin hükümler uygulama alanı bulur.

İflas Takip Talebi

Kambiyo senetlerine özgü iflas yolunda takip talebi de yetkili icra dairesine verilir. Takip talebinin şekli ve içeriği tıpkı genel iflas yolundaki gibidir (İİK m. 167/2). Alacaklı, takip talebinde 58. maddedeki hususlardan başka, kambiyo senetlerine özgü iflas yolu ile takip yapılmasını istediği bildirmek ve ayrıca takip talebine kambiyo senedinin aslını ve borçlu sayısı kadar onaylı örneğini eklemek zorundadır (m. 167/2).

İflas Ödeme Emri

Takip talebini alan icra dairesi, genel iflas yolundan farklı olarak, aşağıdaki hususları inceler:

• Kambiyo senedinin aslının takip talebine eklenip eklenmediğini,
• Senedin kambiyo senedi niteliğinde olup olmadığını,
• Kambiyo senedinin vadesinin gelip gelmediğini
• Takip talebinde bulunan alacaklının, senedin yetkili hamili olup olmadığını.

İcra dairesi, senedin aslının takip talebine eklendiğini, senedin kambiyo senedi olduğunu ve vadesinin geldiğini görürse, borçluya senet örneğini de ekleyerek hemen bir ödeme emri gönderir. Bu ödeme emrine şunlar yazılır (m. 171/1):

• Alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere, takip talebine yazılması gerekli kayıtlar,
• Borcun ve takip masraflarının 5 gün içinde ödeme emrine yazılı olan icra dairesine ait banka hesabına ödenmesi ihtarı,
• Kambiyo senedine ve borca ilişkin her türlü itiraz ve şikayetlerinin dilekçeyle 5 gün içinde icra dairesine bildirilmesi ihtarı,
• 5 gün içinde borç ödemediği, itiraz ve şikayet edilmediği takdirde alacaklının asliye ticaret mahkemesinden iflas talep edebileceği; itiraz ve şikayet edildiği takdirde ise alacaklının ticaret mahkemesinden itirazın kaldırılmasını ve iflası talep edebileceği ihtarı.

İflas Ödeme Emrine İtiraz Veya Şikayet

Borçlunun İflas Ödeme Emrine İtiraz veya Şikayet Etmemesi

Borçlunun ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde itiraz veya şikayetlerini dilekçeyle icra dairesine bildirmemesi halinde alacaklı asliye ticaret mahkemesinden iflasa karar verilmesini talep edebilir (m. 173/1).

Borçlunun İflas Ödeme Emrine İtiraz veya Şikayet Etmesi

Ödeme emrine itiraz veya şikayet etmek isteyen borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde her türlü itiraz veya şikayetini sebepleri ile birlikte alacaklı sayısından bir fazla dilekçeyle icra dairesine bildirmelidir. Bu dilekçenin bir nüshası derhal alacaklıya tebliğ edilir (m. 172).

Borçlunun itirazda herhangi bir sebep bildirme zorunluluğu yoktur; itiraz sebebi bildirmişse bile açacağı iflas davasında bu sebeplerle bağlı değildir. Hükümde de belirtildiği üzere kanun koyucu, borçlunun kambiyo senedi ve borca ilişkin şikayeti bakımından şikayet süresini ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün olarak belirlemiş, şikayet dilekçesinin icra dairesine verilmesini öngörmüştür. Bu şikayet, iflas davasını gören asliye ticaret mahkemesi tarafından karara bağlanır (m. 174).

Şikayete ilişkin bu özel hüküm, sadece borçlunun kambiyo senedi ve borca ilişkin şikayetleri bakımından geçerlidir. Borçlunun kambiyo senedi ve borç dışındaki şikayetleri ile alacaklının yapacağı şikayetler genel şikayet hükümlerine (m. 16 vd.) tabidir. Bu anlamda, borçlunun kambiyo senedi ve borç dışındaki şikayetleri ile alacaklının şikayetlerinde süre 7 gündür ve şikayet icra mahkemesine yapılır (m. 16/1).

Borçlunun ödeme emrine itiraz etmesi üzerine iflas takibi durur. Alacaklı, asliye ticaret mahkemesinden önce itirazın ve şikayetin kaldırılarak iflasa karar verilmesini talep eder (174). Borçlu, ticaret mahkemesine gecikmiş itirazda da bulunabilir (m. 173/4).

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Şevval Asude DOĞAN