Kaçakçılık Suçu Nedir?
Kaçakçılık suçu kısa tanımıyla “bir devletin yasalarına karşı gelerek yapılan ticaret;vergi vermeden, düzen kullanarak yasalarca alım satımı yasak edilen nesneleri yurda sokma, yurttan çıkarma, gizlice alıp satma ve bundan bir kazanç sağlama eylemi” olarak nitelendirilmektedir.
İthalat ve İhracat Kaçakçılığı Suçları
İthalat ve ihracat şeklinde gerçekleştirilen kaçakçılık fiiline dair hükümler Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun 3. maddesinin değişik fıkralarında düzenlenmiş olup aşağıda suçlar kısaca açıklanmıştır.
Eşyayı Gümrük İşlemlerine Tabi Tutmadan Ülkeye Sokma Suçu
Eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye sokma suçu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun 3. maddesinin 1. fıkrasında geçmektedir.
“Eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın ülkeye sokan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Eşyanın, gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılır” denilerek suçun kanuni tanımı yapılarak, söz konusu suça uygulanacak yaptırımın türü ve oranı açıklamıştır.
Kanunda düzenlenmiş olan ithalat kaçakçılığı suçunun oluşabilmesi için ise eşyanın özel statüye sahip olmaması gerekmekte olup, örneğin ithal edilen eşyanın gümrük vergi ve resminden muaf ise beyanname verilmesi yeterli olacaktır.
Suçun Faili Kimdir?
Eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye sokma suçunda fail, eşyayı gümrük kapılarından getirmekle birlikte, gümrük işlemine tabi tutmaksızın Türkiye’ye ithal eden veya ithal etmeye teşebbüs edenler, bu suçun faili sayılmaktadır. Suçu sadece gerçek kişiler değil, tüzel kişilerde suç işleyebilmektedir. Tüzel kişilerin bu suçu işlemeleri halinde, tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirleri uygulanacaktır.
Suçun Maddi ve Manevi Unsuru Nedir?
Eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye sokma suçu, maddi ve manevi unsur olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Suçun maddi unsuru, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3.maddesinin 1.fıkrasında “Eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın Türkiye’ye ithal etmek, eşyayı belirlenen gümrük kapıları dışından Türkiye’ye ithal etmek” fiili kaçakçılık suçu olarak değerlendirildiğinden bu hal suçun maddi unsurunu oluşturmaktadır.
Eşyanın ithalinde gümrük kapılarının kullanılması ve eşyaya gümrükleme işlemi yapılması gerekmektedir aksi halde ithalatın yasallığından söz edilmesi imkansızdır.
Suçun manevi unsuru, eşyanın gümrük işlemlerine tabi tutulmaksızın yurda sokma fiilinin kasıtlı olarak işlenmesidir. Fiilin kaçakçılık suçunu oluşturması için bilerek ve istenerek işlenmesi gerekir.
Suçun Özel Görünüş Şekilleri Nelerdir?
Eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye sokma suçunda özel görünüş şekilleri dört tane olmak üzere şu şekilde sıralanmıştır:
- Teşebbüs
- İştirak
- İçtima
- Yaptırım
Teşebbüs
Failin, icra hareketlerine başlamış olmasına rağmen, ihtiyarında olmayan sebeplerle, neticenin gerçekleşmemesi hallerine teşebbüs adı verilmektedir.
Güncel Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun’da teşebbüse dair bir hüküm yoktur. Türk Ceza Kanunu’nun 5.maddesindeki “Bu Kanunun genel hükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanır” hükmüne istinaden yine teşebbüs “ Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur” maddesi yani Türk Ceza Kanunu’nun 35.madde hükmü uygulanabilecektir.
İştirak
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında, suça iştirak durumu iştirak halinin şekline göre farklı şekillerde düzenlenmiş olup Kanun’un 4.maddesinde iştirak halleri “nitelikli haller “ konu başlığı altında bir ve ikinci fırkalarında düzenlenmiştir.
Kaçakçılıkla mücadele kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasında“ Bu kanunda tanımlanan suçların (…) bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza iki kat arttırılır” şeklinde düzenlemeyle “ örgütlü kaçakçılık düzenlenmiştir.
Suç münferit olarak işlenebileceği gibi bir veya daha çok kişi tarafından da işlenebilir. Türk Ceza Kanunu 37.maddesine göre suçun birden çok kişi tarafından işlenmesi halinde, faillerden her biri müşterek fail olarak değerlendirilecektir. Suçun üç veya daha fazla kişi tarafından işlenmesi halinde , Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 4.maddesinin 2.fıkrası maddesinde düzenlenen toplu kaçakçılık suçu oluşmuş olacaktır.
İçtima
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun’da içtimaya ilişkin özel bir düzenleme bulunmaması nedeniyle Türk Ceza Kanunu’nun 5.maddesi uyarınca TCK’nın 42. 43. Ve 44. Maddeleri çerçevesinde bir değerlendirme yapılabilecektir.
Yaptırım
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3. maddesinin 1. fıkrasında da belirtildiği üzere, eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmadan Türkiye’ye ithal eden kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasının yanında onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.
Eşyanın gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması halini düzenleyen ikinci cümlede öngörülen suç, ilk cümlede yer alan suça oranla daha ağır olduğundan, yasa koyucu bu fiil için bir yıl altı aydan yedi yıl altı aya kadar ağır hapis ve onbeşbin güne kadar adli para cezası öngörmüştür.
Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.
Av. Ahmet EKİN & Av. Barış HARMAN
