İş Sözleşmesi’nin Haklı Nedenle Sona Ermesi
İş Sözleşmesi’nin Haklı Nedenle Sona Ermesi;
Taraflardan birinin, haklı bir nedenin varlığı durumunda iş sözleşmesini derhal sona erdirmesine haklı nedenle fesih denir. İlgili taraf fesih iradesini karşı tarafa bildirirse sözleşme bildirim anında derhal sona erer.
İşçi Açısından Haklı Fesih Nedenleri
Sağlık Nedenleri
- İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılmasının işin niteliğinden doğan bir nedenle işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olması.
- İşveren veya başka bir işçinin bulaşıcı veya işçinin işçi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması.
Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri
- İşverenin, işçiyi yanıltması
- İşverenin, işçiye veya ailesine karşı şeref ve haysiyete uygun olmayan davranışlarda bulunması veya işçiye cinsel tacizde bulunması
- İşveren, işçiye veya ailesine karşı sataşmada bulunması, gözdağı vermesi, onları kanuna karşı davranışa özendirmesi, onlara karşı suç işlemesi veya işçi hakkında ithamda bulunması
- İşverenin, işçiye cinsel tacize karşı korumaması
- İşverenin, işçinin ücretini eksik ödemesi veya hiç ödememesi
- İşverenin, işçiye az iş vermesi
- İşvereni, çalışma koşullarını uygulamaması
Zorlayıcı Nedenler
İşçinin çalıştığı işyerinde 1 haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı nedenler ortaya çıkarsa işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Zorlayıcı neden; işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumları ifade eder.
İşveren Açısından Haklı Fesih Nedenleri
Sağlık Nedenleri
- İşçinin kendi kusuruyla hastalığa yakalanması veya engelli hale gelmesi
- İşçinin tedavi edilemeyecek hastalığa yakalanması
- İşçinin kusuru olmaksızın hastalığa yakalanması, kaza geçirmesi, gebelik veya doğum nedeniyle devamsızlıkta bulunması. Belirtilen hallerde fesih hakkı bildirim sürelerini 6 hafta aşmasından sonra doğar.
Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri
- İşçinin, işvereni yanıltması
- İşçinin, işverene veya ailesine karşı şeref ve haysiyete uygun olmayan davranışlarda bulunması veya işveren hakkında isnatta bulunması
- İşçinin, başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması
- İşçinin, işverene ailesine veya başka bir işçiye sataşması, işyerinde sarhoş olması veya uyuşturucu madde etkisinde olması
- İşçinin, işverene karşı doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması
- İşçinin, işyerinde suç işlemesi
- İşçinin devamsızlıkta bulunması
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir nedene dayanmaksızın; art arında 2 işgünü veya 1 ay içinde 2 defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü ya da 1 ayda 3 işgünü işine devam etmemesi durumunda işveren, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
- İşçinin, işverenin kendisini hatırlatması ve uyarmasına rağmen görevini yapmamakta ısrar etmesi
- İşçinin, kusuruyla iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi veya işyerindeki eşyalara zarar vermesi
Zorlayıcı Nedenler
İşçiyi işyerinde 1 haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir nedenin ortaya çıkması durumunda işveren, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Zorlayıcı neden işçinin kusuru olmaksızın meydana gelen ve işçinin iş görme borcunu yerine getirmesini engelleyen nedendir.
İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması
İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17. maddedeki bildirim süresini aşması durumunda işveren, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Haklı Fesih Hakkının Kullanılması
İşçi veya işveren, haklı fesih nedenlerinin oluşması durumunda, fesih iradesini karşı tarafa bildirdiği takdirde sözleşme bildirim anında derhal sona erer. Bu durumda işçinin savunmasının alınması zorunlu değildir. İşçi veya işveren, ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak karşı tarafın bu davranışlarda bulunduğunu öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü ve halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde fesih hakkını kullanmak zorundadır. Diğer hallerde sözleşmenin makul sürede feshedilmesi gerekir ve süre şartı aranmaz.
Haklı Feshin Sonuçları
Haklı fesih durumunda iş sözleşmesi, fesih beyanının karşı tarafa ulaşmasıyla derhal sona erer. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle fesheden taraf, diğer taraftan tazminat isteyebilir. İş sözleşmesi işçi tarafından haklı nedenle feshedilirse işçi şartları oluşmuşsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Haksız Fesih ve Sonuçları
Belirli Süreli İş Sözleşmesinde Haksız Fesih
TBK 438. Maddesine göre, işveren haklı neden olmaksızın belirli süreli iş sözleşmesini süresinden önce bildirimsiz feshederse işçi, bu sürelere uyulmuş olsaydı kazanabileceği miktarı, tazminat olarak isteyebilir. Ancak işçinin, hizmet sözleşmesinin sona ermesi yüzünden tasarruf ettiği miktar ile başka bir işten elde ettiği gelir, tazminattan indirilir. Belirlenecek tazminat miktarı 6 aylık ücretinden fazla olamaz.
TBK 439. Maddesinde ise işverenin haksız fesihte hakları düzenlenmiştir. İşçi, haklı neden olmaksızın işe başlamadığı veya aniden işi bıraktığı takdirde işveren, aylık ücretin 1/4’üne eşit bir tazminat isteme hakkına sahiptir. İşverenin ayrıca ek zararlarının giderilmesini isteme hakkı da vardır.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Haksız Feshi
İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından haksız olarak feshedilmesi halinde işçi bildirim sürelerine uymadığından ödemek zorunda olduğu tazminattır. İşveren tarafından sözleşme haksız olarak feshedilirse ve işçi iş güvencesine tabiyse işe iade davası açabilir.
İşçi, iş güvencesine tabi olmayıp İş Kanunu kapsamındaysa; haksız fesih nedeniyle bildirim sürelerine uyulmadığından ihbar tazminatı, şartları oluşmuşsa kıdem tazminatı ve ayrıca hakim tarafından takdir edilirse haksız fesih tazminatı almaya hak kazanır.
Tüm dava, dosya ve sorularınız için bizimle İletişime Geçiniz!
