İnfaz Yatar Hesaplama 2024

İnfaz yatar hesaplaması, kesinleşmiş bir mahkeme kararı ile hapis cezasına çarptırılan kişinin, cezaevinde ve denetimli serbestlikte geçireceği süreyi belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yönteme halk dilinde yatar hesaplama da denir.

İnfaz yatar hesaplama yaparken, hükümlünün cezaevinde kalacağı sürenin ne kadar olduğunu hesaplanır.

İnfaz (Yatar) Nedir?

İnfazın kelime anlamı “yerine getirme, uygulama” şeklindedir.

Yargılamanın sonunda mahkemenin verdiği kararı işleme koymak ve uygulamaktır.

İnfaz YatarHesaplama Nedir?

İnfaz Yatar Hesaplama, kesinleşmiş bir mahkeme kararı ile hapis cezasına çarptırılan kişinin, cezaevinde ve denetimli serbestlikte geçireceği süreyi belirlemek için kullanılan bir yöntemdir.

İnfaz yatar hesaplaması yapmak için, suçun işlendiği tarih, suçun türü, hükümlünün yaşı, tutukluluk süresi, tekerrür durumu ve kesinleşen ceza miktarı gibi bilgiler gereklidir.

İnfaz yatar hesaplaması, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ve 30 Mart 2020 tarihinde yürürlüğe giren yeni infaz yasası değişikliklerine göre yapılır.

İnfaz Yatar Hesaplama Şartları

İnfaz Yatar Hesaplama Şartları, hapis cezasına çarptırılan kişinin cezaevinde ne kadar kalması gerektiğini belirleyen kriterlerdir.

Bu kriterler şunlardır:

• Suçun işlendiği tarih,
• Suçun niteliği ve ağırlığı,
• Suçlunun yaşı, cinsiyeti ve çocuk durumu,
• Suçun mükerrer olup olmaması,
• Suçlunun tutukluluk veya hükümlülük süresi,
• Suçlunun özel durumu (ağır hastalık, engellilik, yaşlılık vb.),
• Suç tarihindeki mevcut infaz kanunu ve değişiklikleri.

Yeni İnfaz Düzenlemesi Kapsamında Bazı Suçların Kapalı Cezaevi İnfaz Yatar Hesaplaması

Yeni İnfaz Düzenlemesi, 15 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe giren bir kanunla getirilen bir uygulamadır.

Bu uygulama, kapalı cezaevinde bulunan ve 31 Temmuz 2023 tarihine kadar açık cezaevine geçmesine üç yıl veya daha az süre kalan bazı hükümlülere, açık cezaevine erken nakil ve üç ay sonra tahliye imkânı sağlamaktadır.

Bu uygulamadan yararlanamayacak suçlar şunlardır:

• Türk Ceza Kanunu’nun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar,
• Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar,
• Devletin güvenliğine, anayasal düzene, milli savunmaya, devlet sırlarına karşı suç işleyenler, silahlı örgüt, casusluk suçları.

Bu uygulamadan yararlanmak için şu şartlar aranmaktadır:

• 31 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla ceza infaz kurumlarında bulunmak,
• Toplam hapis cezası 10 yıldan az ise bir ayını, 10 yıl ve daha fazla ise üç ayını kapalı ceza infaz kurumunda geçirmiş olmak,
• Açık ceza infaz kurumuna ayrılmasına üç yıl veya daha az süre kalmış olmak.

Bu uygulamadan yararlanan hükümlüler, kapalı cezaevinden açık cezaevine nakledilecek ve üç ay sonra denetimli serbestlik hükümlerinden yararlandırılacaktır. Açık cezaevinde bulunan hükümlüler, iki haftada bir hafta izne çıkma, yakınlarıyla daha çok görüşme, daha çok sosyal aktivite yapma gibi imkânlara sahip olacaktır.

Koşullu Salıverilme Oranları

Koşullu salıverilme oranları, hükümlünün mahkum olduğu hapis cezasının ne kadarını cezaevinde geçirmesi gerektiğini belirleyen yüzdelik oranlardır.

Koşullu salıverilme oranları, suçun işlendiği tarih, suçun niteliği ve ağırlığı, hükümlünün iyi hali gibi faktörlere göre değişebilir.

14 Nisan 2020 tarihinde yürürlüğe giren yeni infaz yasasıyla birlikte, kural olarak koşullu salıverilme oranı 1/2 olarak belirlenmiştir. Yani kişi 10 yıl hapis cezasına mahkum edilmiş ise iyi halli olarak 5 yılını cezaevinde geçirdiği takdirde koşullu olarak salıverilebilir.

Aynı zamanda koşullu salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre;

• Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuzaltı,
• Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuz,
• Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuzaltı,
• Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz,
• Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla yirmisekiz yıldır.

Ancak bazı suçlar için koşullu salıverilme oranı 2/3 veya 3/4 olarak uygulanmaktadır. Bu suçlar 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun m. 107’de sayılmıştır.

Koşullu Salıverilme süresinin üçte iki olarak uygulanacağı haller şöyle sayılmıştır:

• Kasten öldürme suçlarından (TCK madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (TCK madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• İşkence suçundan (TCK madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Cinsel saldırı (TCK madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (TCK madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (TCK madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (TCK madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (TCK madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (TCK madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (TCK madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
• Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar,
• 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar.

Koşullu Salıverilme süresinin dörtte üç olarak uygulanacağı haller şöyle sayılmıştır:

• Türk Ceza Kanunu’nun 102’nci maddesinin ikinci fıkrasında tanımlanan cinsel saldırı suçundan süreli hapis cezasına mahkum edilenler,
• Türk Ceza Kanunu’nun 103’üncü maddesinde tanımlanan çocukların cinsel istismarı suçundan süreli hapis cezasına mahkum edilenler,
• Türk Ceza Kanunu’nun 104’üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasında tanımlanan reşit olmayanla cinsel ilişki suçundan süreli hapis cezasına mahkum edilenler,
• Türk Ceza Kanunu’nun 188’inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan süreli hapis cezasına mahkum edilenler.

İnfaz Yatar Hesaplama Nasıl Yapılır?

İnfaz hesabı birçok faktöre göre değişebilmektedir.

Kişinin yaşı, suçun niteliği, ceza miktarı, suçun işleniş tarihi gibi birçok etken yatar hesabını etkilemektedir.

Yetişkinler Açısından İnfaz Yatar Hesaplama

Kanunda istisna olarak düzenlenen haller dışında infaz yatar hesabı;

• Verilen ceza miktarı üzerinden koşullu salıverme oranı ile hesaplama yapılır.
• Yapılan hesaplamadan denetimli serbestlik süresi düşülür.

0-6 Yaş Grubu Çocuğu Bulunan Kadın Hükümlüler ile, 70 Yaşını Bitirmiş veya 65 Yaşını Bitirmiş Hükümlüler Açısından İnfaz Yatar Hesaplama

Denetimli serbestlik süresi 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler için dört yıl olarak uygulanacaktır.

Maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen hükümlüler hakkında ise denetimli serbestlik süresi üç yıl olarak uygulanacaktır.

Çocuk Hükümlüler Bakımından Hapis Cezalarının İnfazı

Bazı suçlarda koşullu salıverilme oranları daha yüksek düzenlenmiş olmakla birlikte failin çocuk olması halinde uygulanacak koşullu salıverilme süresi değişiklik yapılmadan uygulanacaktır.

Cinsel Dokunulmazlığa Karşı İşlenen Suçlar ve Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal Ve Ticareti Suçları Açısından İnfaz Yatar Hesaplama

Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçları açısından infaz yatar hesaplama, hükümlünün koşullu salıverilme oranını belirlemek için yapılır.

Bu suçlar için koşullu salıverilme oranı, suçun işlendiği tarihe göre değişir. Genel olarak, bu suçları 28/6/2014 tarihinden sonra işleyenler için koşullu salıverilme oranı 3/4, bu tarihten önce işleyenler için ise 2/3 olarak uygulanır.

Mükerrirler Açısından İnfaz Yatar Hesaplama

Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının,
• Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının,
• Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının,
• Süreli hapis cezasının üçte ikisini infaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda koşullu salıverilmeden yararlanılabilir.

Koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır.

Terör Suçları Açısından İnfaz Yatar Hesaplama

Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet hâlinde; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuzaltı yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

Koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından ise tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır.

Denetimli Serbestlik Süreleri

Denetimli serbestlik, hükümlünün toplum içinde denetim ve takibinin yapıldığı, iyileştirilmesi ve topluma kazandırılması için ihtiyaç duyulan her türlü hizmet, program ve kaynakların sağlandığı bir infaz sistemidir.

Denetimli serbestlik süresi, suçun işlendiği tarihe ve suçun niteliğine göre değişmektedir. Kural olarak denetimli serbestlik süresi 1 yıldır. Ancak, bazı durumlarda 2 veya 3 yıla kadar çıkabilmektedir.

• Sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan ve koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan kadın hükümlüler ve
• Maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen ve koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan hükümlüler, hakkında denetimli serbestlik hükümleri uygulanır.

30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlar bakımından ise denetimli serbestlik süresi 3 yıla çıkarılmıştır. Bununla birlikte denetimli serbestlik hükümleri;

• Sıfır-altı yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile yetmiş yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında koşullu salıverilmesine dört yıl kala,
• Maruz kaldığı ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen altmışbeş yaşını bitirmiş hükümlülerin koşullu salıverilmeleri için ceza infaz kurumlarında geçirmeleri gereken süreler, azami süre sınırına bakılmaksızın uygulanacaktır.

Bu düzenlemeye tabi tutulmayan suçlar ise şunlardır;

• Kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83),
• Üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (madde 87, fıkra iki, bent d),
• İşkence suçu (madde 94 ve 95),
• Eziyet suçu (madde 96),
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105),
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138),
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu,
• İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.

Koşullu Salıverilme Nedir?

Koşullu salıverilme, hakkında hapis cezası verilmiş olan hükümlünün, kanunda belirlenen kısmını cezaevinde iyi halli olarak geçirmesi şartıyla, hapis cezasının geriye kalan kısmını cezaevi dışında çektirilmesidir.

Koşullu salıverilme, diğer bir adıyla şartlı tahliye, hükümlünün topluma kazandırılmasını ve iyi halli olma durumunun devamına teşvik etmeyi amaçlayan bir infaz hukuku kurumudur.

Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için hükümlünün cezaevinde iyi halli olması, hükmedilen hapis cezasının bir kısmını infaz etmesi ve mahkemenin koşullu salıverme kararı vermesi gerekir. Koşullu salıverilen hükümlünün bihakkın tahliye tarihine kadar yeni bir suç işlememesi ve yükümlülüklere uygun davranması kanuni bir zorunluluktur. Aksi takdirde, koşullu salıverilmenin geri alınması kararı ile hükümlünün kalan cezasını cezaevinde infaz etmesi gerekir.

Koşullu Salıverilme Şartları Nelerdir?

Koşullu salıverilme, hakkında hapis cezası verilmiş olan hükümlünün, kanunda belirlenen kısmını cezaevinde iyi halli olarak geçirmesi şartıyla, hapis cezasının geriye kalan kısmını cezaevi dışında çektirilmesidir.

Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için hükümlünün şu şartları yerine getirmesi gerekir:

• Hükümlünün hükmedilen hapis cezasının bir kısmını cezaevinde infaz etmesi gerekir. Hükümlünün cezaevinde geçirmesi gereken süre mahkum olduğu hapis cezasının niteliğine ve miktarına göre hesaplanır.
• Hükümlünün cezaevinde iyi halli olması gerekir. Hükümlünün tüm cezasının infazı sırasında iyi halli olması şart değildir. Koşullu salıverilme kararının verileceği tarihte iyi halli olması yeterlidir.
• Mahkemenin hükümlü hakkında koşullu salıverme kararı vermesi gerekir. Hükümlünün uygun şartlar sağlandığında talep aranmaksızın da koşullu salıverilmesi mümkündür.

5 Yıl Ceza Alan Ne Kadar Yatar?

30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlar bakımından, 6 yıl ve daha az ceza alan hükümlü doğrudan tahliye olabilir.

8 Yıl 4 Ay Ceza Alan Ne Kadar Yatar?

Somut olayın özelliklerine göre değişmekle birlikte; cezanın 1 ayını kapalı, kalan 1 yıl 1 ayını açık ceza evinde geçiren hükümlü tahliye olabilecektir.

İnfaz hesabı somut olaya göre değişkenlikler gösteren ve uzmanlık gerektiren bir hesaplama olup Ekin Hukuk Bürosu olarak infaz hukukunda uzman avukatlarımızdan yardım almak için bizimle iletişim kurabilirsiniz. 

Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN