İcra Harç ve Giderleri Nelerdir?

İcra takibinin sonuçlanması için harcanan masraflara icra harç ve giderleri denilmektedir.

İcra Harçları Nedir?

Devletin icra alanında gösterdiği faaliyetlere karşılık aldığı paralara icra harcı denilir. İcra ve İflas harçları kanun tarafından belirlenmektedir. İcra harçları Harçlar Kanununun 1 sayılı tarifesinin B bölümünde düzenlenmiştir.

İcra harçlarından bazıları;

Başvurma Harcı:

Takip talebinde bulunan alacaklıdan alınan maktu harca başvurma harcı denilmektedir. Başvurma harcı icra takibini başlatan alacaklıdan peşin olarak alınır.2021 yılı için icra başvurma harcı ise 59,30 TL’dir. Konusu para ile belirlenemeyen takiplerde ise başvurma harcı kadar yerine getirme harcı alınmaktadır.

Peşin Harç:

İlamsız icra takiplerin de takip talebinde bulunan alacaklıdan alacak miktarının ‰5’i oranında peşin harç tahsil edilir. Peşin harçlar takip sonunda ise alınacak asıl harçtan mahsup edilir. Harçlar Kanununun 127. maddesine göre; “Bu kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, harçların tamamı peşin olarak ödenmeden harca mevzu olan işlem yapılmaz.”

İcranın Yerine Getirilmesi Harcı:

Konusu para ile değerlendirilemeyen takiplerde takip sonunda alınan maktu harca icranın yerine getirilmesi harcı denilmektedir. Bu harcın alındığı en önemli takip ise çocuk teslimine ilişkin takiptir.

Merkezi Takip Harcı:

Abonelik sözleşmesinden kaynaklanan takiplerde alacağın %2’si oranında alınan harca merkezi takip harcı denilmektedir.

Tahsil Harcı:

Takibin tahsilat başarısı ile sonuçlanması durumunda alınan harca tahsil harcı denilmektedir. Konusu para veya para ile belirlenebilen icra takiplerinde takibin değeri üzerinden alınan nispi harca tahsil harcı denilmektedir. Tahsil harcı her ne kadar alacaklı alacağını icra kasasından tahsil ederken alınsa da aslında yükümlüsü borçludur.

Ödeme emrinin tebliğinden önce yapılan ödemelerden ise tahsil harcı alınmamaktadır. Tahsil harcı oranları ise değişkenlik göstermekte olup şu şekildedir:

• Ödeme veya icra emrinin tebliği üzerine hacizden evvel ödenen paralardan alınan tahsil harcı %4,55
• Hacizden sonra ve satıştan önce ödenen paralardan % 9,10
• Haczedilen veya rehinli malların satılıp paraya çevrilmesi suretiyle tahsil olunan paralardan  %11,38

Cezaevi Harcı:

İcra takibinin sonunda miktarı belli olan alacaklarda alacaklıdan alacağın %2’si oranında alınan harca cezaevi harcı denilmektedir. Cezaevi harcının borçludan alınması mümkün olmayıp her halükarda alacaklıdan alınır.

Feragat Harcı:

İcra takibinden vazgeçildiğinin tutanağa yazılması halinde vazgeçilen miktara ait tahsil harcının yarısı alacaklıdan alınmaktadır. Satıştan sonra takipten feragat edilmesi halinde ise tahsil harcı tam olarak alınmaktadır.

İcra mahkemelerinde alınan harçlar;

Başvurma harcı:

İcra mahkemesine yapılan başvurulardan alınan maktu harca başvurma harcı denilmektedir.

Karar ve ilam harcı: 

Kural olarak icra mahkemesince verilen kararlar  karar ve ilam harcına tabidir; ancak mahkemenin cezaya ilişkin kararları bu harçtan muaftır. İcra mahkemesinde görülen davalarda alınan karar harcı nispidir.

İcra Giderleri Nedir?

İcra giderleri; icra organlarının takibi tam ve doğru bir şekilde yapabilmeleri için yaptıkları harcamalardır. Bu giderler icra dosyasına ilişkin hizmet ya da işi yapmış olan kişilere ödenir.  Ödeme emrinin tebliği, posta giderleri, haczedilen eşyanın muhafazası giderleri bu kapsamdadır.       Alacaklı bir işin yapılmasını istiyorsa icra giderini peşin olarak ödemelidir aksi takdirde talebi işleme alınmaz.

İcrada Vekalet Ücreti Nedir?

İcra ve İflas Kanunu’nun 138.maddesinin 3.fıkra hükmü; “Vekil vasıtasiyle yapılan takiplerde vekalet ücretinin miktarı, alacaklı ile borçlu arasında yapılmış sözleşmeye bakılmaksızın, icra memuru tarafından avukatlık ücret tarifesine göre hesaplanır. Bu şekilde tayin olunan vekalet ücreti de takip masraflarına dahildir.” düzenlemesine yer vermiştir.

Bu kapsamda kişilerin icra işlemlerini yürütmesi için vekil bulundurma zorunluluğu olmasa da İcra takiplerinde kendini vekil vasıtasıyla temsil ettiren kişi vekiline hizmeti karşılığı avukatlık ücreti ödemektedir. Bu durum vekil ile vekil eden arasında olup söz konusu husu Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde düzenlenmiştir. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 11. maddesinde bu husus;

“İcra ve İflas Müdürlüklerindeki hukuki yardımlara ilişkin avukatlık ücreti, takip sonuçlanıncaya kadar yapılan bütün işlemlerin karşılığıdır. Konusu para veya para ile değerlendirilebiliyor ise avukatlık ücreti, bu Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir. Şu kadar ki takip miktarı 4.800,00 TL’ye kadar olan icra takiplerinde avukatlık ücreti, bu Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde, icra dairelerindeki takipler için öngörülen maktu ücrettir. Ancak, bu ücret asıl alacağı geçemez.

(2) Aciz belgesi alınması, takibi sonuçlandıran işlemlerden sayılır. Bu durumda avukata tam ücret ödenir.

(4) Borçlu ödeme süresi içerisinde borcunu öderse bu Tarifeye göre belirlenecek ücretin dörtte üçü takdir edilir. Maktu ücreti gerektiren işlerde de bu hüküm uygulanır.” düzenlemelerine yer verilmektedir.

İcra takibini vekil aracılığıyla gerçekleştiren alacaklıya, icra gideri olarak vekalet ücreti ödenmektedir. Vekalet ücreti diğer icra giderleri gibi takip sonunda haksız çıkan borçludan tahsil edilmektedir.

Bir icra takibi sebebiyle icra mahkemesine başvurulursa ve haklı çıkan tarafın vekili bulunmaktaysa bu durumda icra mahkemesi tarafından haklı çıkan taraf lehine bir vekalet ücretine hükmedilir.

Harç ve İcra Giderlerinden Sorumluluk Nasıl Olur?

Medeni usul hukukunda da olduğu gibi icra harç ve giderleri takip sonunda haksız çıkan tarafa yükletilir. Borçlu takibin sonunda haksız çıkarsa icra harç ve giderleri borçluya yüklenilir. Borçlunun takip sonunda haksız çıkabilmesi için kişinin takip sonunda da gerçekten borçlu olduğunun anlaşılması gerekmektedir.

Şayet alacaklı takibini satış ve paraların paylaştırılmasına kadar götürmez ve takibini geri bu durumda alacaklı ödediği harç ve yapmış olduğu giderlere kendisi katlanır.

Cezaevi harcı tahsil harcıyla birlikte alınır ve alacaklıya yüklenir. Feragat harcının da aynı şekilde borçludan alınması mümkün değildir.

Hukuk Muhakemeleri Kanununun 334-340. maddeleri arasında düzenlenen adli yardım hükümleri icra takiplerinde de uygulanmaktadır.

Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi YÜCEL