İcra Avukatı

Avukatlar her ne kadar belirli bir alana bağlı olmasalar da icra ve iflas hukuku alanlarında uzmanlaşmaları halinde halk arasında icra avukatı, iflas avukatı, icra ve iflas avukatı olarak adlandırılabilmektedirler.

İcra ve iflas avukatı, kısaca, her türlü icra ve iflas hukuku dava ve işlemlerini takip eden vekildir. İcra ve iflas avukatı, borçlu vekili olabileceği gibi alacaklı vekili de olabilmektedir. İcra avukatı, haciz işlemlerinin uygulanması ve tahsilatın sağlanması ile taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizlerin kaldırılması ve haksız olarak menfaat elde edilmesinin engellenmesi yönünde işlemler gerçekleştirir.

İcra Avukatı Ne İş Yapar?

İcra avukatının hizmet kapsamı oldukça geniştir. İcra avukatının temel görevleri aşağıda sayılmıştır:

• İcra takiplerine ilişkin olarak taşınır ve taşınmaz mallar üzerine haciz konulması ve satışının gerçekleştirilmesi
• Müvekkil aleyhine başlatılmış olan icra takiplerine istinaden gerektiği takdirde itiraz ve şikâyet yollarına başvurmak
• Alacaklı ile borçlu arasında arabuluculuk yaparak borcun tahsilini gerçekleştirmek
• Her türlü icra ve iflas hukuku davalarını takip etmek
• İpotek ve rehin haklarının kullanılmasını sağlamak
• Karşılıksız çek davalarının takibini gerçekleştirmek

İcra avukatı kısacası, borçlunun borcunu ödememesi halinde alacaklının talebi ile İcra Müdürlükleri vasıtasıyla taşınır ve taşınmaz varlıklarını tespit eder ve İcra ve İflas Kanunu kapsamında borcun tahsil edilmesini sağlamaya çalışır.

İcra Avukatı Nasıl Seçilir?

İcra avukatı genel olarak bir avukatta bulunan bütün özelliklere sahip olmalıdır. Ancak bunların yanında borç tahsili zor bir işlem olduğundan icra avukatının ikna kabiliyeti yüksek olmalıdır. Bunun yanında sürelerin takibini iyi yapmalı, herhangi bir süre kaybından dolayı hak kaybına mahal vermemelidir.

İcra hukukunda fazlaca süreler bulunduğundan avukatın tüm sürece hâkim olup düzenli olarak takibini yapması gerekmektedir. İcra dosyalarını takip eden icra avukatı tüm bu işlemlerini meslek etiği çerçevesinde gerçekleştirmesi gerekmektedir.  

İcra Hukuku Nedir?

İcra hukuku, alacağını tahsil edemeyen alacaklının alacağını icra organları aracılığıyla tahsilini düzenleyen hukuk dalıdır. İcra hukukunun temel kaynağını 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu oluşturmaktadır.

İcra hukukunun konusunu borçlunun malvarlığı oluşturmaktadır. Ancak borçlu tüm malvarlığı ile sorumlu olmayıp borcuna yetecek kadar malvarlığı ile sorumludur.  İcra yetkisi kullanılırken ölçülülük ilkesi göz önünde bulundurulmalıdır.

İcra Hukukunda En Sık Görülen Davalar Nelerdir?

İcra hukukunda en sık görülen dava türleri, borçlu ve alacaklı arasında yaşananın uyuşmazlıklardan kaynaklanmaktadır. Uygulamada en sık görülen icra hukuk davaları aşağıda sayılmıştır:

• Menfi tespit davaları
• İtirazın iptali davaları
• Karşılıksız çek davaları
• Tasarrufun iptali davaları
• İstihkak davası
• İstirdat davası
• İhtiyati haciz davaları
• İtirazın kaldırılması davaları
• Borçtan kurtulma davası
• Memur muamelesi şikâyet davası
• Rehinin paraya çevrilmesi

İcra Avukatının Müvekkile Karşı Sorumlulukları

Avukatlık Kanunu’nun 34. Maddesine göre, “Avukatlar, yüklendikleri görevleri bu görevin kutsallığına yakışır bir şekilde özen, doğruluk ve onur içinde yerine getirmek ve avukatlık unvanının gerektirdiği saygı ve güvene uygun biçimde davranmak ve Türkiye Barolar Birliğince belirlenen meslek kurallarına uymakla yükümlüdür.”

Söz konusu madde sadece icra avukatları bakımından geçerli olmayıp genel bir düzenlemedir. Bu kapsamda icra avukatı işini özenle yürütmek zorundadır. Sürelerin takibi ve gerekli tüm hukuki yollara başvurmak icra avukatının yükümlülüğüdür. İcra avukatı müvekkili mağdur edecek davranışlardan kaçınmalıdır. Aksi takdirde avukatın sorumluluğuna gidilebilmektedir.

İcra Avukatının Önemi Nedir?

Alacağını tahsil etmek isteyen alacaklı, borçluya karşı icra müdürlüklerinde icra takibi başlatmalıdır. İcra takibi her ne kadar alacaklının kendisi tarafından da başlatabiliyorsa, alanından uzman ve tecrübeli icra avukatından hukuki destek almakta fayda vardır.

İcra hukukunda alacaklının amacı hızlı tahsilat olduğundan icra avukatına başvurması daha faydalı olacaktır. Nitekim icra avukatı dosyayı tüm yönleriyle inceler, borçlunun malvarlığına ilişkin açıklamalar yapar ve haciz işlemlerine başlayabilir. Günümüzde mal kaçırma çok yaygın olduğundan borçlunun bu yola başvurması engellenmesi gerekmektedir. İcra avukatı gerekli tedbirleri alarak bu hak kaybının önü geçmektedir.

İcra takibi sadece alacaklı bakımından düşünülmemesi gerekir. Nitekim borçlunun da icra avukatı ile çalışması daha sağlıklı olacaktır. Borçluya karşı açılan takiplerine karşı süresi içerisinde itiraz edilmelidir. İcra avukatı, itiraz süresinin geçmesine rağmen menfi tespit davası açabilir ve borçlunun borcu olmadığını ispatlayabilir. Hem alacaklı hem de borçlu bakımından hukuki süreci avukat ile yürütmek hak kaybını en aza indirecektir.

Karşılıksız Çek İçin Açılacak Ceza Davası ve İcra Takibi

Karşılıksız çek; çekin üzerinde yazan kadar para tutarında, çeki düzenleyen kişinin hesabına paranın olmaması anlamına gelmektedir. Bu durumda kişinin hesabına çek tutarı kadar paranın olmaması durumunda kişiye banka tarafından ödeme yapılamaz.

Karşılıksız çekin tahsili için icra takibi yoluna başvurulabilir. Borçlunun mal kaçırma şüphesi var ise ihtiyati haciz kararı da alınabilir. İcra takibi cirantalara karşı başlatılabilir. İcra takibinin başlatılmasıyla aleyhine icra takibi başlatılan kişiye ödeme emri gönderilir. Ciranta icra takibine itiraz etmez ise takip kesinleşmiş sayılır. İcra takibinin kesinleşmesinden sonra haciz işlemlerinin başlatılması talep edilir ve haciz işlemiyle el konulan malların sayılması talep edilir.

Çek Kanunu’nun 5. Maddesinde karşılıksız çek keşide etme suçu düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre, “Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, bin beş yüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adli para cezası; çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı, (…) az olamaz.”

İhtiyati Haciz Kararı

İhtiyati haciz, bir para alacağının zamanında ödenmesinin garanti altına alınması amacıyla, mahkeme karar ile borçlunun mallarına geçici olarak el konulmasıdır. İhtiyati haciz kararı alabilmek için öncelikle aşağıda sayılan şartlar gerçekleşmesi gereklidir:

• Alacağın rehinle teminat altına alınmamış olması gereklidir.
• Kural olarak vadesi gelmiş bir alacak bulunmalıdır.
• Borç, para borcu niteliğinde olmalıdır.
• Mahkemece uygun görülen oranda teminat yatırılmalıdır.

Yukarıda sayılan şartlar sağlandığı takdirde yetkili ve görevli mahkemede ihtiyati haciz talebinde bulunulabilir. Yetkili mahkeme, takibe konu olan borcun kaynağına göre yetkili icra dairesinin bulunduğu yerdir. Görevli mahkeme ise para alacağına ilişkin olduğundan asliye hukuk mahkemesi veya asliye ticaret mahkemesidir.

Cari Hesap Alacakları

Türk Ticaret Kanunu’nun 89. Maddesine göre, “İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme cari hesap sözleşmesidir.”

Cari hesap sözleşmesinde taraflar bir hukuki sebep veya ilişkiden dolayı sürekli birbirlerinden alacaklı veya birbirlerine borçlu olmaktadır. Bu sözleşmelerde hesap devreleri bulunmaktadır. Her hesap devresinin sonunda hesap kesilerek karşılıklı alacak ve borçlar takas edilir.

Menfi Tespit Davası

Borçlu, herhangi bir nedenle kesinleşen icra takibinden kurtulabilmek için genel mahkemelerde genel hükümlere göre menfi tespit davası açabilir. Bu davanın açılmasındaki amaç da, tıpkı borçtan kurtulma davasında olduğu gibi, borçlunun borçlu olmadığının bir ilamla kesin olarak tespit ettirilmesidir. Menfi tespit davasında davacı borçlu, davalı alacaklıdır. Bu davada ispat yükü davalının üzerindedir.

Borçlunun menfi tespit davası açmasında hukuki yararı bulunmalıdır. Eğer davayı açmakta hukuki yarar yoksa dava reddedilir. Menfi tespit davası, takipten önce açılabileceği gibi takipten sonra da açılabilir.

Borçlu, ortada bir icra takibi bulunmasa da, başlatılması kuvvetle muhtemel olan bir icra takibinden kendisini korumak amacıyla menfi tespit davası açabilir. Ancak bu durum sonradan açılacak olan icra takibini önlemez. Mahkeme ancak borçlunun alacağın %15’inden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat karşılığında, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir.

İcra takibinin başlatılmasından sonra da en geç ödeme yapılıncaya kadar menfi tespit davasının açılması mümkündür. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın %15’inden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir.

İcra Avukatı Aracılığıyla Poliçe, Bono, Çek ile Haciz Yoluyla Takip

Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, elinde bir kambiyo senedi bulunan alacaklının başvurduğu özel bir ilamsız icra yoludur. Alacağı kambiyo senedine dayanan alacaklı, bir seçim hakkına sahiptir. Alacağı için kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip yapabileceği gibi genel haciz yoluyla da takip yapabilir. Kambiyo senetleri Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olan poliçe, bono ve çektir.

Kambiyo senedinin alacaklısı, o senedin yetkili hamilidir. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile genel haciz yolu ile takip arasında takip yolunun kesinleşmesi aşamasına kadar farklılıklar bulunmaktadır. Ancak haciz, satış, paylaştırma aşamaları aynıdır. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte alacaklının takip talebine kambiyo senedinin aslını ve borçlu sayısı kadar onaylı örneğini eklemesi zorunludur.

İcra müdürü senedine kambiyo senedin olduğunu ve vadesi geldiğini görürse borçluya senet surete ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolunda itiraz süresi, ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gündür.

Kimlerin Taraf Ehliyeti Vardır?

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 50. Maddesine göre, “Medeni haklardan yararlanma ehliyetine sahip olan, davada taraf ehliyetine de sahiptir.” Taraf ehliyetine sahip olabilmek için medeni hukuktaki hak ehliyetine sahip olunması gereklidir. Buna göre tüm insanlar, hak ehliyetine ve dolayısıyla taraf ehliyetine sahiptir. Herkesin sağ olmak şartıyla hak ehliyeti ve taraf ehliyeti vardır.

Ölmüş Bir Kimseye İcra Takibi Başlatılabilir Mi?

Ölmüş bir kişinin taraf ehliyeti bulunmadığından bu kişiye karşı icra takibi başlatılması mümkün değildir. Ancak borçlu hayatta olduğu dönemde icra takibi başlatılmış ise durum farklıdır. Üç aylık süre dolmadan önce miras kabul eden mirasçılar olmuşsa, icra takibinin bu mirasçılara karşı devam edilmesi mümkündür. Üç aylık süre içerisinde mirası reddetmeyen mirasçıya, icra takibine mirasçıya karşı devam edilebilir.

Sonuç

Alacaklılar çoğu zaman alacağının tahsilinde zorlanmaktadır. Kendileri her ne kadar icra takibi başlatabilse de, takiplerin usulüne uygun başlatılması önem arz etmektedir. Bu sebepten dolayı icra takipleri alanında uzman ve tecrübeli icra avukatından hukuki destek almakta fayda vardır.

Özellikle menfi tespit davaları ve iptal davaları teknik inceleme gerektiren dava türlerindendir. İcra hukukuna ilişkin uyuşmazlıkların çözümü için hukuki süreci vekil aracılığıyla yürütmek hak kaybını en aza indirecektir. Ekin Hukuk Bürosu olarak her türlü hak kaybınızı engellemek için disiplinli ve tecrübeli ekibimiz ile yanınızdayız.