Hukuk Düzeni Kürtaj Meselesini Nasıl Ele Almalıdır?
Kürtaj Nedir?
Kürtaj Yasak mı?
Düşük; Ana rahmindeki fetüsün kadın bedeninden bağımsız bir şekilde yaşayabilecek kapasiteye ulaşmadan gebeliğin herhangi bir şekilde sonlanmasıdır.
Kendiliğinden Düşük; Herhangi bir müdahale ve iradi bir işlem söz konusu olmaksızın gebeliğin sona ermesidir. Dış müdahale yoktur.
İstemli Düşük; Gebeliğin irade sonucu sonlandırılmasıdır. Dış müdahale vardır.
Güvenli İstemli Düşük; Düşüğün iradi bir biçimde yasalara ve sağlık kurallarına uygun bir biçimde hijyenik bir ortamda işi ehli olan uzmanlar tarafından gerçekleştirilmesidir.
Güvenli Olmayan İstemli Düşük; Yasal olmayan, sağlık kuralları ve hijyen koşullarına uyulmayan, uzman kişiler tarafından yapılmayan düşüktür.
Her yıl dünyada 56 milyon kürtaj gerçekleşmektedir. Bu 56 milyon kürtajın 25 milyonu güvenli olmayan istemli düşük şeklinde gerçekleşir. Her gün 500 kadın güvenli olmayan istemli düşük nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ancak, kürtaj hakkı KADINI BİR ÜRETİM ARACI OLARAK GÖREN ERKEK ZİHNİYETİNİN BİR TÜRLÜ KABUL EDEMEDİĞİ BİR HAKTIR.
Kürtajın yasal olmadığı ülkelerdeki kürtaj oranlarıyla kürtajın yasal olduğu ülkelerdeki kürtaj oranları birbirine çok yakındır. Yasal olmasa dahi KÜRTAJ BİR GERÇEKLİKTİR VE YAPILMAKTADIR. 1965 yılına kadar ise Türkiye’ de kürtaj yasaktı. 1965 -1983 yılları arasında sadece annenin sağlığı tehlikeye girdiğinde kürtaja izin veriliyordu. 1983 sonrası ise Türkiye’de kürtaj 10 haftaya kadar hukuken yasal hale gelmiştir.
Üreme Hakkında Devlete Düşen Pozitif ve Negatif Yükümlülükler Vardır.
Üreme Hakkı; Kadın ve erkeğin ne zaman çocuk sahibi olacaklarına, kaç çocuk sahibi olacaklarına, çocuk sahibi olup olmayacaklarına özgürce ama sorumlu bir biçimde karar verme hakkıdır.
Pozitif Yükümlülük; Devletin sosyal devlet ilkesi gereği çocuk sahibi olmak isteyen kişilere uygun sağlık, tedavi yöntemlerini sağlamasıdır.
Negatif Yükümlülük; Devletin kadın ve erkeği çocuk sahibi olma konusunda onları zorlamamasını içerir.
Kürtaj Meselesi Neden Tartışmalı Bir Meseledir?
Kürtaj meselesi yaşam hakkı çerçevesinde değerlendirilir, ceninin kişi sayılıp sayılamayacağı tartışılmaktadır. Belirli kültürlerde cinsellik ayıp olarak algılanır, kürtajın serbest bırakılması durumunda ise özgür cinsel ilişkilere kapı açacağı korkulduğundan tartışılmaktadır. Kadına yüklenen annelik vasfı nedeniyle, anne olmayan kadın toplum nezdinde “eksik kadın” olarak algılandığı için kadınlar çocuk yapmaya mecbur bırakılmaktadır. Ancak ahlaki açıdan tartışmalı konularda kişinin kendi vicdanını dinleme özgürlüğü olması gerekmektedir. Gebeliğin olduğu dönemde koşullar uygun olmayabilir; yaş küçüklüğü olabilir, maddiyat yetersiz olabilir, psikoloji elverişli olmayabilir. Dünya üzerinde bütün çiftler doğum kontrol yöntemlerine eşit bir biçimde ulaşabilecek durumda değildir. Kendi çevremizden hareketle diğer insanları yargılamamamız gerekmektedir.
Judith Jarvis; “Bir sabah uyandığınızda kendinizi bilinci yerinde olmayan ölümcül bir böbrek hastalığına yakalanmış ünlü bir viyolensel sanatçısıyla sırt sırta yatakta buluyorsunuz. Onunla yalnız sizin kanınınız uyuştuğundan müzik severler topluluğu tarafından kaçırılmışsınız ve viyolensel sanatçısının kan dolaşımı sizin kan dolaşımınıza bağlanmış, böylece böbrekleriniz viyolensel sanatçısının kanını temzilemeye yardımcı oluyor. Hastane yöneticisi bağlantıyı koparmanız durumunda sanatçıyı öldüreceksiniz ama dert etmeyin sadece 9 ay boyunca sizi bağlı kalması gerekir diyor. Viyolensel sanatçısı cenindir. Bu argüman ise irade dışı hamilelik için kullanılabilir.”
Hukuk Düzeni ve Kürtaj
Üreme hakkı bir insan hakkıdır ve devletin tanımasından bağımsız olarak vardır. Devlet bu konuyu tümüyle yasaklayıp suç olarak düzenlememelidir çünkü kürtajın yasak olduğu ülkelerle, kürtajın yasal olduğu ülkelerde yapılan kürtaj oranı birbirine çok yakın olmakla birlikte, kürtajın yasal olduğu ülkelerde sayısı daha azdır. Devlet yasaklasa bile kürtaj olmak isteyen kadınlar yasal olmayan yollara başvurarak kürtaj yaptırmaktadır. Bunun sonucu olarak güvenli olmayan istemli düşükler gerçekleşmektedir. Bu konuya ilişkin yasaklamalar, kadınları yasadışı yollara itmektedir. Kürtaj tümüyle serbest olmaktansa, cenin düşünülerek bir süre öngörülmelidir. Bu süre Türkiye’de 10 haftadır. Ancak suç sonucu meydana gelen gebeliklerde 20 haftaya kadar kürtaja izin verilmektedir.
Stj. Av. Özge ÖZKUL / Av. Ahmet EKİN
