Haczin Sonuçları Nelerdir?
Haczin sonuçları alacaklı ve borçlu bakımından farklılık göstermektedir.
Haczin Alacaklı Bakımından Sonuçları
Haciz alacaklıya iki hak sağlar. Bunlar:
- Haciz, alacaklıya haczedilen mal veya hakkın paraya çevrilmesini (satılmasını) isteme hakkı verir.
- Haciz, alacaklıya hacze iştirak olanağı bulunmayan alacaklılar ile sonradan o mal üzerinde bir hak kazananlardan önce alacağını elde etme hakkı sağlar.
Haczin Borçlu Bakımından Sonuçları
Haciz işleminin yapılmasıyla birlikte, borçlunun haczedilen malları üzerindeki tasarruf yetkisi kısıtlanır. Fakat bu kısıtlama, taşınır ve taşınmaz haczine göre farklılık arz eder.
Haczin Taşınır Mal Haczi Bakımından Sonuçları
Haciz işleminden sonra, borçlu, hacizli taşınır mal üzerinde tasarrufta bulunmak için alacaklının onayını ve icra dairesinin iznini almak zorundadır.
İcra ve İflas Kanunu m. 86/1 uyarınca; icra memuru, borçluya, haczedilen mal üzerinde tasarrufta bulunması halinde cezai ve hukuki yaptırımlarla karşılaşacağını ihtar eder.
Borçlunun onay ve izin almadan yaptığı tasarruflar, alacaklının haklarına zarar getirdiği oranda geçersizdir.
Haczin Taşınmaz Mal Haczi Bakımından Sonuçları
Taşınmazı haczedilen borçlunun bu taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisi Türk Medeni Kanunu m. 1010 anlamında kısıtlanır.
Öncelikle yapılan haciz işlemi icra dairesi tarafından tapu siciline bildirilir. Haciz işleminin tapu siciline şerh edilmesinden önce, taşınmaz üzerine iyiniyetle ayni hak kazanılması durumunda üçüncü kişinin iyi niyeti korunurken, şerhten sonraki iyi niyetleri kapsam dışı kalmaktadır.
Taşınmaz haczinde, borçlunun taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisi kısıtlanıyor olsa da, bu kısıtlama, taşınır haczindeki gibi değildir. Taşınmazı haczedilen borçlu, bu taşınmazı üzerinde takip alacaklısının onayını veya icra dairesinin onayını almadan tasarrufta bulunabilir.
Haczin Üçüncü Kişilere Etkisi Nelerdir?
Borçlunun borcu sebebiyle üçüncü kişilerin mallarının haczedilmesi mümkün değildir. Bazı durumlarda borçlunun malına haciz konulmuş da olabilir.
Üçüncü kişi, haczedilen mal üzerinde hak sahibi olduğunu iddia edebilir. Bu durumda üçüncü kişi, istihkak dava açma yoluna başvurabilir.
Haczin Düşmesi Ne Demek?
Haczin düşmesi veya kalkması, bir mal, hak veya alacak üzerindeki haczin etki ve sonuçlarının sona ermesidir.
Haczin hangi durumlarda düşeceği İcra ve İflas Kanunu’nda genel bir hüküm ile düzenlenmemiştir.
Haciz Hangi Durumlarda Düşer?
Haczin düşmesine neden olan durumlar şunlardır:
Süresi İçerisinde Satış İstenmemesi
Alacaklı haczedilen mal taşınır ve taşınmaz hacizden itibaren bir yıl içinde satılmasını isteyebilir.
Bir malın satılması yasal süre içinde istenmez ise o mal üzerindeki haciz düşer.
Süresi İçerisinde Satış İşleminin Yenilenmemesi
Alacaklı satış istemini bir defa geri alınabilir. Satış istemi geri alındıktan sonra yasal süre içinde yenilenmezse o mal üzerindeki haciz düşer.
Süresi İçerisinde Satış Avansın Yatırılmaması
Satış isteminde bulunan alacaklının satış giderlerini peşin yatırması gerekir.
İcra müdürü tarafından verilecek karar gereği gerekli gider on beş gün içinde depo edilmezse o mal üzerindeki haciz düşer.
Takip yolunun değiştirilmesi
Haciz yoluyla başlatılan takibin iflas yoluna çevrilmesi durumunda, daha önce konulmuş olan hacizler hükümsüz kalır.
Stj. Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN
