Evlat Edinme

Evlat edinme, Türk Medeni Kanunu’nun 305-320 maddeleri arasında düzenlenmiştir. Soy bağı kurmaya yarayan yollardan biri olan evlat edinme diğer yollardan farklı olarak kan bağına dayanmaz. Evlat edinme yoluyla kurulan soy bağı doğrudan doğruya evlat edinme ilişkisini kuran mahkeme kararıyla meydana gelir.

Evlat edinmek isteyen kişiler bunu çeşitli amaçlar doğrultusunda yapmaktadır. Örneğin çocuk sahibi olamayan kişilerin anne/baba olma sevincini yaşamak istemeleri, çocuk sevgisini tatmak istemeleri olabileceği gibi evlilik dışı olan çocuklarıyla aile ilişkisini sağlama amacıyla da evlat edinme kurumuna başvurulabilir.

Türk Medeni Kanunumuz küçüklerin evlat edinilmesi ile ergin veya kısıtlıların evlat edinilmesini farklı şartlara tabi tutmuştur.

Küçüklerin Evlat Edinilmesinin Şartları

Genel Şartlar

• Küçük, evlat edinen tarafından 1 yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır.
• Evlat edinmede, evlat edinilen küçüğün yararının bulunulması gerekir.
• Evlat edinenin, diğer çocuklarının yararlarını hakkaniyete aykırı biçimde zedelememesi gerekir.
• Evlat edinen ile evlat edinilen arasında en az 18 yaş farkı olmalıdır.
• Evlat edinilen küçük ayırt etme gücüne sahip ise evlat edinmeye rıza göstermesi gerekir.
• Evlat edinilen küçük vesayet altında ise ayırt etme gücüne sahip olup olmadığına bakılmaksızın vesayet dairelerinin izniyle evlât edinilebilir.

Kanun hükümlerine bakıldığında evlat edinme evli çiftler tarafından gerçekleştirilebileceği gibi sayılan şartlar gerçekleştiği takdirde evli olmayan kişilerde evlat edinebilir.

Evli Çiftlerin Evlat Edinebilmesi İçin Şartlar

• Eşlerin en az 5 yıldan beri evli olmaları veya
• 30 yaşını doldurmuş olmaları gerekir.

Evli Olmayan Kişilerin Evlat Edinebilmesi İçin Şartlar

• Evli olmayan kişiler eğer 30 yaşını doldurmuş iseler tek başına evlat edinebilirler.
• Otuz yaşını doldurmuş olan eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya iki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlât edinmesinin mümkün olmadığını ispat etmesi hâlinde, tek başına evlât edinebilir.

Üvey Çocukların Evlat Edinilmesi

Evlilik birliği içinde bulunan çiftlerin önceki evliliklerinden çocukları olabilmektedir. Bu durumda eşlerden biri diğer eşin çocuğunu evlat edinebilir. Eşlerden biri, en az 2 yıldan beri evli olmaları veya kendisinin 30 yaşını doldurmuş olması koşuluyla diğer eşin çocuğunu evlat edinebilir.

Yukarıdaki sayılan şartların yanında bir de kural olarak evlat edinmede anne ve babanın rıza gerekir. Bu rıza küçüğün veya ana ve babasının oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı olarak açıklanarak tutanağa geçirilir. Evlat edinilecek küçüğün doğumundan 6 hafta geçmeden önce rıza verilemez. Verilen rıza, tutanağa geçirilme tarihinden başlayarak altı hafta içinde aynı usulle geri alınabilir. Geri almadan sonra yeniden verilen rıza kesindir. Bazı haller vardır ki bu durumlarda anne ve babanın rızası aranmaz:

• Kim olduğu veya uzun süreden beri nerede oturduğu bilinmiyorsa veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa,
•  Küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa.

İşte bu gibi hallerde anne ve babanın rızasına gerek yoktur.

Ergin ve Kısıtlıların Evlat Edinilmesi

Şartları

• Evlat edinilenin ergin veya kısıtlı olması gerekir.
• Evlat edinenin altsoyunun açık muvafakatinin bulunması gerekir.
• Bedensel veya zihinsel engeli sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç ve evlât edinen tarafından en az beş yıldan beri bakılıp gözetilmiş olması gerekir.
• Evlât edinen tarafından, küçükken en az beş yıl süreyle bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş olması gerekir.
•  Diğer haklı sebepler mevcut ve evlât edinilen, en az beş yıldan beri evlât edinen ile aile hâlinde birlikte yaşaması gerekir.
•  Evli bir kimse ancak eşinin rızasıyla evlât edinilebilir.

Bunlar dışında küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır.

Evlat Edinmede Görevli Ve Yetkili Mahkeme

Evlat edinmede görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise evlat edinecek kişinin yerleşim yeri mahkemesi, evlat edinecek kişiler evli ise eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesidir.

Stj. Av. Büşra KARATAŞ