Davaya Son Veren İşlemler

Davaya Son Veren İşlemler;

KARAR

Karar, yargılama makamlarının önündeki hukuksal uyuşmazlığı geçici veya kalıcı olarak çözmek için vardıkları sonuçları muhataplarına açıklamasıdır.

Davaya Son Veren İşlem Türleri

• Usule ilişkin kararlar

Yargılamanın yürütülmesine ve işleyişine yönelik olan kararlara, usule ilişkin kararlar denir. Mahkeme tarafların maddi hukuk bakımından haklı veya haksız oldukları yönde bir belirleme yapmaz.

• Esasa ilişkin kararlar

Dava konusu hakkın veya hukuksal durumun ihlal edilip edilmediğini açıklayan kararlara, esasa ilişkin kararlar denir. Mahkeme tarafların maddi hukuk bakımından haklı ya da haksız olduklarına karar verir.

• Ara kararlar

Davaya son vermemek ile beraber, aksine davanın devam etmesini sağlayan kararlar, ara karar niteliğindedir. Ara kararlar sonra hâkim, davaya bakmaya devam eder. Kural olarak ara kararlar için kanun yolu açık değildir. Mahkeme verdiği ara karar ile bağlı olmadığı gibi, bir hâkimin verdiği ara karar da başka hâkimleri bağlamaz.

• Son kararlar

Nihai kararlar, hâkimin davadan el çekmesini sağlayan kararlardır. Mahkeme önüne gelen ve uyuşmazlığı usule veya esasa ilişkin bir son kararla sona erdirir. Hâkim, son karar ile bağlıdır. Amaç, uyuşmazlığın usulden çözülmesidir. Son kararlar, usule ilişkin ve esasa ilişkin olarak ikiye ayrılır.

Kararların Verilmesi Yöntemi

Müzakere ve Tefhim

Hüküm, gizli müzakere edilerek hazırlanır ve alenen tefhim olunur. Yargılamanın sona erdiğini bildirdiği duruşmada hazır bulunan hâkim hükmü vermektedir. Kararın varlık kazanabilmesi için tefhim edilmesi gerekir. Hüküm, yargılamanın sona erdiği duruşmada verilir ve tefhim olunur. Tefhimden itibaren karara müdahale edilemez ve değiştirilemez. Tefhimden söz edebilmek için, hüküm sonucunun duruşma tutanağına geçilerek okunması gerekir. Kural olarak hüküm tefhim edilirken gerekçenin de açıklanması gerekir. Taraflardan her birine verilen hüküm nüshasına ilam denir.

Gerekçe

Mahkeme kararların mutlaka gerekçeli olması gerekir. Gerekçeli karar, tefhim edilen hüküm sonucuna aykırı olamaz.

Hükmün Kapsamı

HMK 297. Maddesinde düzenlenmiştir:

• Hükmü veren mahkeme ile yargıç veya yargıçların ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiği
• Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa yasal temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri
• Tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri.
• Hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresini.
• Hükmün verildiği tarih ve hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin imzalarını.
• Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi.

Hükmün Tebliğe Çıkarılması ve Kesinleştirilmesi

Taraflar, harcın ödenmiş olup olmamasına bakılmaksızın ilamı her zaman alabilirler. Bakiye karar ve ilam harcının ödenmemiş olması, hükmün tebliğe çıkarılmasına, takibe konmasına, yasa yollarına başvurulmasına ve hükmün kesinleşmesine engel oluşturmaz. Kural olarak tarafların birinin talebi olmadıkça hüküm tebliğe çıkarılmaz.

Hükmün Sonuçları

Mahkeme, tefhim ettiği hüküm ile bağlıdır. Ancak hükme karşı kanun yoluna gidilebilir. Hüküm üst mahkeme tarafından bozulursa, mahkeme davaya tekrar bakabilir. Bir ilamın icraya konulabilmesi için hükmün kesinleşmesi kural olarak gerekli değildir. Kısa zamanaşımına tabi olan bir borç bir hüküm ile tespit edildiği takdirde yeni zamanaşımı süresi on yıla çıkar.

Koşula Bağlı Hüküm

Şarta bağlı hüküm, hâkimin kararını henüz gerçekleşmeyen, gerçekleşmesi objektif olarak kuşkulu olan bir olaya bağlamasıdır. Türk hukukunda şarta bağlı hüküm düzenlenmemiştir.

Kısmi Hüküm

Kısmi hüküm ile uyuşmazlığın sadece bir kısmı hakkında karar verilir. Hükümler kural olarak tam hüküm olarak verilebilir. Ancak tahkim yolunda, hakem veya hakem kurlu kısmi kararlar da verebilir.

Tüm dava, dosya ve sorularınız için bizimle İletişime Geçiniz!