Çocuk Tesliminin Yerine Getirilmesi

24.11.2021 tarihi itibariyle İcra İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının icrasıyla ilgili hükümler İcra iflas Kanunu’ndan çıkartılarak yönetmelik ile düzenlenmiştir.

Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilam ve tedbir kararlarının uygulanması, Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Bürosuna başvuru yapılarak gerçekleştirilmektedir.

Çocuk Tesliminde Hak Sahibi ve Yükümlü

Yönetmeliğin tanımlar kısmında yer verilen hak sahibi kavramı; çocuk teslimi hususunda velayet kendisinde olan kişiyi, çocukla kişisel ilişki kurulması yönündeki işlemlerde ise kendisine bırakılmayan çocukla arasında kişisel ilişki kurulmasına karar verilen kişiyi ifade etmektedir.

Yükümlü ise; çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilamı, tedbir kararını yerine getirmesi gereken (çocuğu teslim etmesi gereken) kişiyi ifade etmektedir.

Çocuk Teslimi Başvuru Süreci

Yönetmeliğin esas ve temel ilkeleri çocuğun üstün yararının korunması üzerine kurulmuş olup çocuğun anne ve babasıyla düzenli bir şekilde görüşmesinin çocuğun yararı ön planda tutularak nasıl gerçekleştirilebileceği hususları düzenlenmiştir.

Çocuk teslimine ilişkin başvuru süreci aşağıdaki gibi gerçekleşmektedir:

• Velayet kendisine bırakılmayan hak sahibi kişi, yükümlünün ilam veya tedbir kararını yerine getirmemesi üzerine Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü’ne başvuruda bulunur.
• Başvuruda bulunurken hak sahibi kendisiyle irtibat kurulabilecek vasıtayı Müdürlüğe bildirir ve bu husus tutanak altına alınır.
• Başvuru sonrasında Müdürlük tarafından yükümlüyle irtibata geçilir süreç anlatılır, çocuğun belirtilen gün ve saatte teslim etmesi bildirilir.
• Yükümlüye ulaşılamaz, yükümlüye ulaşıldığı halde çocuğu getirmeyeceğini söyle veya yükümlü çocuğu belirlenen gün saatte belirlenen yere getirmezse teslim emri düzenlenir.

Teslim Emrinde Hangi Hususlar Yer Alır?

Teslim emrinde yer alan hususlar aşağıda sayılmıştır:

• Müdürlük tarafından belirlenen gün ve saatte teslim emrinde belirtilen yere çocuğun getirilmesinin zorunluğu olduğu,
• Teslim emrinde belirtilen yere çocuğun getirilmesinin haklı bir gerekçeyle engel bir durumun varlığı söz konusuysa müdürlüğe bildirimde bulunarak çocuğun alınmasının talep etmesi gerektiği,
• Yükümlü, çocuğu getirmezse veya müdürlük tarafından alınmasını talep etmezse çocuğun, uzman, öğretmen veya gerekirse kolluk tarafından zor kullanılarak teslim alınacağı,
• Müdürlük tarafından gerçekleştirilen işlemlere karşı öğrenme veya tebliğ tarihinden itibaren bir hafta içinde aile mahkemesinde şikayette bulunabileceği hususları teslim emrinde yer almaktadır.

Hak sahibinin çocuğun yerleşim yeri dışında bulunan bir müdürlüğe başvuru yapması halinde ise; yanlış başvuru yapılan müdürlük tarafından çocuğun yerleşim yeri müdürlüğüne dosya gönderilir.

Çocuğun Tesliminin Gerçekleşmesi Süreci

Çocuğun tesliminin gerçekleşmesindeki süreç aşağıda belirtilmiştir:

• Yükümlü tarafından belirlenen yere getirilen çocuk hak sahibine teslim edilir.
• Yükümlünün çocuğu getirmemesi halinde; çocuğun adresine gidilerek çocuk teslim alınır ve hak sahibine verilir.
• Yükümlünün haklı bir sebebinin bulunması halinde ise; yükümlü haklı sebebi müdürlüğe bildirir ve müdürlük tarafından mazeretin haklılığına karar verilirse çocuk, müdürlükçe alınır ve hak sahibine teslim edilir.
• Yükümlü herhangi bir haklı gerekçesi olmaksızın hak sahibinden çocuğu alırsa; bir teslim emrine gerek kalmaksızın müdürlük tarafından çocuk, yükümlüden alınarak hak sahibine teslim edilir.
• Yükümlü tarafından çocuğun kaçırılma ihtimalinin bulunması halinde ise; müdürlük tarafından yükümlüyle irtibata geçilmeden ve teslim emri düzenlenmeden çocuk, yükümlüden alınıp hak sahibine teslim edilir.

Çocuk Hak Sahibi ile Görüşmeyi Reddederse Ne Yapılabilir?

Çocuğun hak sahibi ile görüşmeyi reddetmesi halinde; uzman veya öğretmen aracılığıyla çocuk ve taraflarla ayrı ayrı görüşme sağlanır. Çocuğun görüşmeyi neden kabul etmediği ve bunun çözümüne ilişkin görüşmeler sağlanarak plan hazırlanır ve bu plan yükümlüye ve hak sahibine bildirilir.

Plan hazırlandıktan sonra bir sonraki kişisel ilişki tarihine kadar uzman, taraflarla görüşme gerçekleştirir ancak bu süre on beş günü geçemez.

Uzman veya öğretmen tarafından soruna ve çözüme ilişkin tespitler yapılır, gerekiyorsa mesleki müdahalelerde bulunulur. Son olarak bir değerlendirme raporu düzenlenir ve tutanak altına alınır.

İlişki kurulması için gerekli görülmesi halinde danışmanlık tedbiri uygulanması kararı verilebilir.

Hak Sahibinin Yükümlülükleri Nelerdir?

Hak sahibinin yükümlülükleri aşağıda sayılmıştır:

• Hak sahibi, teslim saatinden en az kırk sekiz saat öncesinde müdürlüğe çocuğu teslim alacağına ilişkin beyanda bulunmakla yükümlüdür.
• Hak sahibi, müdürlüğe bildirdiği halde geçerli bir sebebi olmadan art arda iki kere ve bir yılda toplam üç kere çocuk teslimine gelmezse dosyanın işlemden kaldırılması kararı verilir.
• Hak sahibi tarafından dosyanın işlemden kaldırılması talep edilirse de müdür, dosyanın işlemden kaldırılmasına ve teslim emrinin hükümsüz kalmasına karar verir.

Çocuk Tesliminde Şikayet Süreci

Çocuk teslimine ilişkin müdürlük tarafından gerçekleştirilen işlemlere ve kararlara karşı; öğrenme veya tebliğden itibaren bir hafta içerisinde işlemi yapan veya kararı veren müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesinde şikâyette bulunulabilir.

Şikâyet üzerine mahkeme tarafından işlem durdurulabilir ve dosya üzerinden karar verebileceği gibi gerekiyorsa ilgilileri de dinleyebilir.

Şikâyet üzerine karar veren mahkemenin kararına da itirazda bulunulabilir. İtiraz incelemesi; birden fazla aile mahkemesi bulunuyorsa numara olarak kendisini izleyen mahkemece, son numaralı daire için ilk numaralı dairece, aile mahkemesi tek ise asliye hukuk mahkemesince, asliye hukuk mahkemesi hakimi ile aile mahkemesinin hakiminin aynı olması halinde ise en yakın aile veya asliye hukuk mahkemesince yapılmaktadır. İşbu itiraz üzerine verilen karar kesindir.

Çocuk Teslimine İlişkin İlam veya Tedbir Kararına Aykırı Davranılması

Çocuk teslimine ilişkin ilam veya tedbir kararına aykırı davranılması veya teslim emrinin yerine getirilmesinin engellenmesi halinde; bir ay içinde yapılacak şikâyetle üç aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılır.

Çocukla kişisel ilişki kurulmasına yönelik ilam veya tedbir kararına aykırı davranılması veya teslim emrinin yerine getirilmesinin engellenmesi halinde; bir ay içinde yapılacak şikayetle üç günden on güne kadar disiplin hapsi ile cezalandırılır.

Yetkili ve görevli mahkeme işlemi yapan müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesidir.

Disiplin kararının infazı; kararın kesinleşmesinin akabinde Cumhuriyet Başsavcılığınca infaz edilir. Kararın kesinleşme tarihinden itibaren iki yıl geçtikten sonra karar yerine getirilemez.

Bölge adliye mahkemelerince verilen çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına yönelik ilam ve tedbirlere ilişkin de Çocuk Teslimi ve Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasın İlişkin İlam ve Tedbir Kararlarının Yerine Getirilmesine Dair Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Ekin Hukuk bürosu olarak; çocuk teslimine ilişkin hak sahibi veya yükümlü olmanız durumunda sürecin takibini gerçekleştirebiliriz. Aile hukuku alanında uzman avukat kadromuzla görüşmek üzere bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ebrugül KOÇAK