Ceza Zamanaşımı Nedir?

Ceza zamanaşımı, bir suç hakkında verilen mahkumiyet kararının kesinleşmesinden itibaren kanunda belirtilen sürelerin geçmesiyle hükmün infaz edilememesidir. Devlet bu halde kanunda belirtilen sürelerin geçmesiyle kararın infazını gerçekleştiremez. Ancak mahkumiyet hükmünde yer alan cezaya bağlı sonuçlar örneğin velayet hakkı varlığını devam ettirecektir.

Kanun koyucu bir mahkumiyet kararı hakkında, infaz edilebilirliği belirli sürelere bağlamıştır. Bu süreler hakkında istisnalar da düzenlenmiş olup, bu istisnalar gerçekleştiğinde zamanaşımı süresi kesilmektedir.

Zamanaşımı süresinin kesilmesi durumunda, kesilmenin neden olduğu durum ortadan kalktığı an zamanaşımı süresi sıfırlanacak ve süre sanki hiç geçmemiş gibi yeniden işlemeye başlayacaktır. Örneğin sanık cezanın infazı için yakalanmışsa zamanaşımı süresi kesilmektedir.  Kesilme nedenlerinin varlığı durumunda zamanaşımı süresi yeniden işlemeye başlar. Ceza zamanaşımında, dava zamanaşımında söz konusu olan sürenin uzatılması hali kanun koyucu tarafından düzenlenmemiştir.

Ceza Zamanaşımı Süreleri

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu md.68 hükmünde süreler şu şekilde düzenlenmiştir.

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında kırk yıl,
• Müebbet hapis cezalarında otuz yıl,
• Yirmi yıl ve daha fazla süreli hapis cezalarında yirmidört yıl,
• Beş yıldan fazla hapis cezalarında yirmi yıl,
• Beş yıla kadar hapis ve adlî para cezalarında on yıl geçmesiyle mahkumiyet kararları infaz edilemez.

Kanun koyucu burada 18 ve 15 yaşının altındaki kişiler için istisna getirmiştir. Buna göre;

*Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, bu sürelerin yarısının

*Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında yukarıda belirtilen sürelerin üçte ikisinin geçmesiyle haklarında verilen cezalar infaz edilemez.

Ceza Zamanaşımı Süresi Ne Zaman İşlemeye Başlar?

Ceza zamanaşımı süresi mahkumiyet kararının kesinleştiği günden itibaren işlemeye başlar.

Ceza Zamanaşımı Süresi Nasıl Belirlenir?

Ceza zamanaşımı süresinin belirlenmesinde mahkumiyet hükmünde hem hapis cezası hem de adli para cezası verilmesi durumunda daha ağır ceza olan hapis cezası göz önünde bulundurularak süre tayin edilir. Bu sürenin geçmesiyle ceza infaz edilemez.

Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunluklarının süresi ceza zamanaşımı doluncaya kadar devam eder.

Mahkumiyet hükmünde yer alan Müsadere kararı için mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden itibaren 20 yıllık istisna bir ceza zamanaşımı süresi düzenlenmiştir. Yani mahkumiyet hükmünde yer alan müsadere kararı hükmün kesinleşmesinden 20 yıl sonra infaz edilemez.

Bir suçtan dolayı mahkûm olan kimse üst sınırı iki yıldan fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlediği takdirde, ceza zamanaşımı kesilir.

Yurt dışında işlenmiş Millete ve Devlete karşı suçlar dolayısıyla verilmiş ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis veya on yıldan fazla hapis cezalarında zamanaşımı uygulanmaz

Av.Nurgül YALÇIN