Boşanma Davası
Boşanma davası, evlilik birliğinin sona erdirilmesi için yasal olarak başvurulan inşai nitelikte davadır. Anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davası olarak ikiye ayrılır.
Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Türk Medeni Kanunu’nun 161 ila 166. Maddelerinde düzenlenen boşanma sebeplerine dayanılarak hazırlanan dilekçe ile görevli ve yetkili mahkemeye başvurularak çekişmeli boşanma davası açılabilir.
Çekişmeli Boşanma Davasının Genel ve Özel Sebepleri
Özel boşanma sebepleri; zina, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, küçük düşürücü suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme ,terk ve akıl hastalığıdır. Genel boşanma sebepleri ise evlilik birliğinin temelden sarsılması, boşanma hususunda anlaşmaları, ortak hayatın kurulamaması ya da fiili aykırılık halleridir.
Boşanma Davasının Sonuçları Nelerdir?
Boşanma davası sonucu verilecek karar boşanma ya da ayrılık kararıdır. Boşanma kararının sonuçları ise eşler yönünden ve çocuklar yönünden olarak ikiye ayrılır. Eşler yönünden sonuçları; evlilik birliğinin sona ermesi ve eşlerin yeniden evlenebilmeleri, evlenmeyle kazanılan kişisel durumun korunması ya da değişmesi, eşlerin birbirlerine karşı miras hukukundan doğan haklarının sona ermesi, zamanaşımının işlemeye başlamasıdır. Çocuklar yönünden sonuçları ise; velayet, çocukla kişisel ilişki kurulması, çocuğa iştirak nafakası bağlanmasıdır. Boşanmanın mali sonuçları ise; maddi tazminat, manevi tazminat, yoksulluk nafakası ve zamanaşımıdır.
Ayrılık Davası Nedir?
Ayrılık, boşanmaya neden olacak haklı sebeplerin ispat edilmesine rağmen eşler arasında ortak hayatın yeniden kurulma ihtimalinin bulunması durumunda, evliliğin 1 yıl ile 3 yıl arasında tatil edilmesidir. Bu kapsamda açılan davalara da ayrılık davası denir.
Çekişmeli Boşanma Davası Yargıtay Kararları
| YARGITAY 2.H. D E.: 2021/3897 K.: 2021/5280 KT: 23.06.2021 Somut olayda davacı kadının dava dilekçesi ile davalı ile anlaştıklarını belirtilerek anlaşmalı olarak boşanmalarına karar verilmesini talep ettiği, davalı erkeğin 17.09.2019 tarihli duruşmada anlaşmalı olarak boşanmak istemediğini beyan etliği ve davanın böylece çekişmeli boşanma davasına dönüştüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece yapılacak iş taraflara iddia ve savunmalarının dayanağı bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini içeren beyan ile iddia ve savunmanın dayanağı olarak ileri sürülen her bir vakıanın ispatını sağlayacak delillerini sunmak ve dilekçelerin karşılıklı verilmesini sağlamak üzere süre verilip ön inceleme yapılarak tahkikata geçildikten sonra usulüne uygun şeklide gösterilen deliller toplanarak gerçekleşecek sonucu uyarınca karar verilmekten ibarettir. Bu yön gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. |
| YARGITAY 2.H.D. E.: 2020/ 3778 K.: 2020 / 4270 K.T.: 28.09.2020 Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı kadın tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Dava Türk Medeni Kanunu’nun 166/1. maddesi uyarınca açılan boşanma davasıdır. Her ne kadar dava çekişmeli boşanma davası olarak açılmış ise de taraflar mahkemenin 19.02.2020 tarihli duruşmasında her konuda anlaştıklarını belirtmişlerdir. Mahkemece tarafların evlendikleri tarihten davanın açıldığı tarihe kadar bir yıllık sürenin geçtiği, tarafların karşılıklı olarak boşanmayı kabul ettiği, boşanmanın tali ve mali sonuçları hakkında anlaştıkları mahkemece de uygun görüldüğünden Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesi gereğince tarafların boşanmalarına dair yaptıkları anlaşmaya uygun olarak dava kabul edilmiştir. Davalı kadın erkeğin anlaşmaya uymadığını, verdiği sözleri yerine getirmediğini belirterek hükmü temyiz etmiştir. Bu halde anlaşmalı boşanma davasının “çekişmeli boşanma” (TMK m. 166/1-2) olarak görülmesi gerekir. |
| YARGITAY 2.H. D. E.: 2020/ 712 K.: 2020 / 1931 K. T.: 09.03.2020 Davacı kadın T.M.K’nun 166/3 maddesine dayalı olarak 10/11/2017 tarihinde boşanma davası açmış, dava erkeğin boşanmayı kabul etmemesi nedeniyle çekişmeli hale dönüşmüştür. Davacı kadın çekişmeli boşanma talebine ilişkin dava dilekçesini ise 04/01/2018 tarihinde dosyaya ibraz etmiş ve çekişmeli boşanma davasının yargılama aşamaları da bu şekilde başlamıştır. Anlaşmalı olarak açılan davanın duruşma gününün beklenildiği süre içinde tarafların aynı evde fakat ayrı odalarda kaldıkları, kadının doğum günü olan 20/11/2017 tarihinde davalı eş ile yemek yemeleri tanık anlatımlarından özellikle erkek tanığı Ahmet Ünal’ın beyanından “Bir süre aynı evde kalıyorlardı ancak davacı davalıyı affetmedi, hatta bende ikna etmeye çalıştım” beyanı karşısında af, en azından hoşgörü olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır. Yanılgılı değerlendirme sonucu davacı kadının, davalı erkeğin kusurlu davranışlarını affettiği veya hoşgörü ile karşıladığı kabul edilerek davanın reddine karar verilmesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir. |
Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Eşlerden birinin mahkemeye başvurması yeterlidir. Ancak iki eş anlaşmalı dava dilekçesi ile mahkemeye başvurabilir. Dilekçeye anlaşmalı boşanma protokolü de eklenmelidir.
Boşanma Davası Nerede Açılır? Yetkili ve Görevli Mahkeme
Boşanma davası, davaya bakmakla yükümlü yetkili ve görevli mahkemesinde açılır. Boşanma davasında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri ya da boşanma davasının açılmasından önce son defa altı aydır birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Görevli mahkeme aile mahkemesidir. Eğer o yerde aile mahkemesi yoksa, asliye hukuk mahkemesi aile mahkemesi sıfatıyla hareket eder.
Çekişmeli Boşanma Davasında Yargılama Usulü
Boşanma davaları yazılı yargılama usulünün uygulandığı, çekişmeli yargılama işlerindendir. Çekişmeli boşanma davasında aşamalar sırasıyla; dilekçeler aşaması, ön inceleme duruşması, tahkikat duruşmaları, sözlü yargılama ve karardır.
Çekişmeli Boşanma Davasında İspat ve Deliller
Hukuka uygun her türlü delil ile ispatı mümkündür. Ancak deliller hukuka uygun yollarla elde edilmiş olmalıdır. Kişinin onur ve haysiyetini zedelemeyen ve özel hayatın gizliliğini ihlal etmeyen her tür delille ispat mümkündür.
Boşanma Davasında Gerekçe Göstermek Gerekir mi?
Dava açan eş somut bir boşanma sebebi göstermelidir. Bu sebepler; genel nitelikte boşanma sebepleri olabileceği gibi, özel nitelikte sebepler de olabilir.
Boşanma Davasının Maliyeti Nedir? Dava Açma Ücreti Ne Kadar?
Her boşanma davasının aynı ücrette olması beklenmez. Dava başında avukat ile müvekkil arasında anlaşılacak ücretin en az 2022 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ile belirlenen ücret üzerinden olması gerekir. Boşanma davalarının boşanma davaları ücreti anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma olup olmamasına göre değişir.
2022 yılı için avukatlık ücreti en az 5100 TL olmalıdır. 2022 yılı boşanma davası masrafı ilk açılış için 650,00 TL ile 750,00 TL arasında değişmektedir. Bu masraftan gider avansı artabileceği gibi eksik kalması da gündeme gelebilecektir. Yapılacak işlemlere göre ek masraflar çıkabilmektedir. Anlaşmalı boşanma olması durumunda ise bu ücret kalemi değişecektir.
Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Çekişmeli veya anlaşmalı olmasına göre değişir. Çekişmeli boşanma için Adalet Bakanlığının belirlediği süre 300 gündür. Anlaşmalı boşanma için ise süre bir aydır.
Tarafların Duruşmaya Katılması Gerekir mi?
Boşanma davasını açan taraf duruşma esnasında orda bulunmazsa davanın düşmesine neden olabilir. Davalı taraf katılmadığı takdirde ise süreçler uzamakta ve dava neticelenememektedir. Tarafların duruşmaya katılması şart olmamakla birlikte yargılamanın neticelenebilmesi açısından önem arz etmektedir.
Davacı veya Davalı Duruşmaya Katılmazsa Ne Olur?
Davacı taraf duruşmaya katılmaz ve duruşmada kendisini bir avukat vasıtasıyla temsil ettirmezse , açmış olduğu boşanma davası müracaata bırakılır. Yani, dava 3 ay içinde yenileninceye kadar işlemden kaldırılır. Davalı taraf, duruşmaya gelmezse ve kendisini bir avukat vasıtasıyla temsil ettirmezse, dava yokluğunda görülmeye devam edilir. Davalı, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz hakkını kaybeder.
Eşlerden Biri Boşanmak İstemiyorsa Davanın Sonucu Ne Olur?
Bu durum çekişmeli boşanma davasıdır. Boşanma davasının mahkemece reddedilmesini isteyen taraf bu davanın haksız olduğunu elindeki delik ve belgelerle ispatlamak, mahkemenin bu yönde karar vermesini sağlamakla mükelleftir.
A. Genel Sebeplere Dayalı Çekişmeli Boşanma Davası
Evlilik birliğinin temelden sarsılması ,ortak hayatın kurulamaması ya da fiili ayrılık genel boşanma sebepleridir. Mutlaka karşı tarafın kusuru ispatlanmalıdır.
B. Özel Sebeplere Dayalı Çekişmeli Boşanma Davası
Zina, hayata kast, pek kötü muamele ya da onur kırıcı davranış, küçük düşürücü suç işleme ya da haysiyetsiz hayat sürme, terk, akıl hastalığı özel sebeplere dayalı boşanma davası sebepleridir. Özel boşanma sebeplerine dayanılarak açılan boşanma davasında, dava açan tarafın kusuru önemsiz hale gelmektedir.
1. Çekişmeli Boşanma Davasında Kadının Kişisel Durumu
Boşanma halinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. İstem üzerine, özel durumların gerektirdiği hallerde aynı soyadı kullanmayı hakimden talep edebilir. Eğer evlenmeden önce dulsa hakimden bekarlık soyadını kullanmasına izin verilmesini isteyebilir.
2. Çekişmeli Boşanma Davasında Maddi ve Manevi Tazminat
Maddi ve manevi tazminat boşanmanın mali sonuçları adı altında düzenlenmiştir. Evliliğin sona ermesi durumunda, kanunda aranan şartların da mevcut olması halinde, maddi ve manevi tazminat talep edilebilir. Türk Medeni Kanununun174. Maddesinde düzenlenmiştir.
Buna göre ; “mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
3. Çekişmeli Boşanma Davasında Velayet
Velayet anlaşmanın zor olduğu bir kurumdur. Çocuğun velayetini alabilmek için ona bir takım iyi şartları sağlamak gerekmektedir. Hem anne hem baba eşit haklara sahip olmakla birlikte, anne bazı durumlarda ön plandadır. Örneğin, bazı istisnai haller dışında çocuğun yaşının küçük olması durumunda velayetin anneye verilmesi söz konusudur. Genel olarak velayette 7 yaşına kadar anne ön plandadır.
4. Boşanmada Yoksulluk ve İştirak Nafakası
İştirak nafakası; boşanma davası sonucunda çocuğun velayetinin kendisinde olmayan eşin aleyhine çocuğun giderlerine katılmak üzere mahkeme tarafından hükmedilen nafaka türüdür. Yoksulluk nafakası; evliliğin bitmesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş lehine mahkeme kararıyla hükmedilen nafaka türüdür.
5. Tazminat ve Nafakanın Ödenme Biçimi
Mahkeme, maddi tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan(sermaye) ya da irat şeklinde ödenmesine karar verebilir.
6. Çekişmeli Boşanma Davasında Mal Paylaşımı
MK 179’a göre , boşanma halinde ,”mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı olduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır.” Bunun için tarafların ayrı bir dava açması gerekir. Evlilik birliği içinde alınan mallar kanunen ortak sayılmaktadır.
7. Boşanma Sonucu Eşlerin Miras Hakları
Boşanma kararıyla birlikte, artık eşlerin birbirlerine karşı miras hukukundan doğan herhangi bir hakkı kalmaz. Bundan sonra eşler birbirine yasal mirasçı olamaz. Boşanma davası devam ederken eşlerden birinin ölmesi halinde, sağ kalan eşin ölene mirasçı olup olamayacağı MK 181. Maddesinde düzenlenmiştir.
Bu hükme göre; “boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler.
Boşanma davası devam ederken, ölen eşin mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve diğer eşin kusurunun ispatlanması hâlinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. “ şeklindedir.
8. Çocuklar Bakımından Ana ve Babanın Hakları
Boşanma davası kapsamında anne ve baba çocuklar bakımından velayet, çocukla kişisel ilişki kurulması, çocuğa iştirak nafakası bağlanması yönünde haklara sahiptirler.
Boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkeme
Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son altı aydır birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
Hâkim Tarafından Alınacak Geçici Önlemler
Hakim dava devam ettiği sürece eşlerin ve çocukların barınması, bakılması, korunması, geçinmesi, karı koca mallarının yönetimi gibi konularda geçici tedbirleri kendiliğinden alır.
Boşanma Veya Ayrılık Kararı
Boşanma sebebi ispatlanmış olursa, hakim boşanmaya veya ayrılığa karar verebilir. Dava yalnız ayrılığa ilişkinse, boşanmaya karar verilemez. Dava boşanmaya ilişkinse, ancak ortak hayatın yeniden kurulma olasılığının bulunması durumunda ayrılığa karar verilebilir.
Ayrılık Süresinin Sona Ermesi
Ayrılık için mahkemenin takdir etmiş olduğu süre, sona erdiği zaman ayrılık süresi sona erecektir. Ayrılık süresi hakimin takdirine göre 1 yıl ile 3 yıl arasında değişmektedir. Ayrılık süresi içinde eşler ayrı geçirmiş ve ortak hayat yeniden kurulamamışsa eşlerden biri boşanma davası açabilme hakkına sahiptir.
Boşanma Kararı Nedir?
Aile mahkemelerinde açılan boşanma davalarında delillerin toplanması ve tanıkların dinlenmesi sonucunda aile hakimi davayı sonuçlandırarak boşanma konusunda olumlu ya da olumsuz karar verir. Mahkemenin verdiği kararlardan birisi de boşanma kararıdır.
Anlaşmalı Boşanmanın Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşmesi
Anlaşma şartlarına tarafların uymaması veya birçok nedene bağlı olarak protokolden cayması durumunda anlaşmalı boşanma davası çekişmeli davaya dönüşür.
Çekişmeli Karşı Boşanma Davasının Asıl Dava İle Birlikte Görülmesi
Mahkemece davalı-karşı davacının, karşı boşanma davasının cevap süresi içerisinde açılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi durumunda esas davaya cevap verme süresi içinde karşı dava açması durumunda oluşan durumdur.
Mirasçılar Sadece Çekişmeli Boşanma Davasını Devam Ettirebilir
Anlaşmalı boşanma davasında tarafların birbirinden talep edebilecekleri protokol yoluyla kalem kalem belirlenmiş olduğundan, boşanma süreci devam ederken eşin ölmesi durumunda sadece mirasçılar boşanma davasını devam ettirebilirler.
Anlaşmalı Boşanmanın Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşmesi Halinde Taleplerin Akıbeti
Anlaşmalı boşanma davasında talepler boşanma protokolü yoluyla belirlenmiş olduğundan çekişmeli boşanma davasına dönüşmesi durumunda talep ettikleri hususlar da değişebilecektir.
1. Zina Sebebiyle Çekişmeli Boşanma Davası
MK 161. Maddesinde düzenlenen zina, kusura dayalı, mutlak ve özel bir boşanma sebebidir.
2. Hayata Kast, Pek Kötü Veya Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma
- 162/1’e göre, eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı davranışta bulunması sebebiyle boşanma davası açabilir.
3. Suç işleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedeniyle Boşanma
MK 163’de ikisi de kusura dayalı özel fakat nisbi boşanma sebebi sayılmıştır. Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.
4. Terk Nedeniyle Çekişmeli Boşanma
MK 164’e göre, eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır.
Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi hâlinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilân yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz
5. Akıl Hastalığı Nedeniyle Çekişmeli Boşanma
MK 165. Maddesine göre, eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.
Boşanma Avukatı için Bizimle İletişime Geçiniz!
