Devlet Memurluğuna Giriş Süreci Nasıldır?
Bir kimsenin devlet memuru olabilmesi için öncelikle devlet memurluğuna alınma koşullarını sağlaması gerekmektedir.
Devlet memurluğuna giriş süreci memur gereksiniminin saptanması ve duyurulması; sınav, adaylık ve atanma aşamalarından oluşmaktadır.
Devlet Memurluğuna Alınma Koşulları Nelerdir?
Devlet memurluğuna alınma koşulları genel koşul ve özel koşul olmak üzere iki çeşittir.
Genel Koşullar Nelerdir?
Devlet memurluğuna alınacak olan kişilerde aşağıdaki genel koşulların varlığı aranır. Genel koşullar aşağıda sayılmıştır:
Türk Vatandaşlığı
Devlet memurluğunda vatandaşlığın nasıl kazanıldığı önem arz etmez. Çifte vatandaşlığın memuriyet için bir engeli bulunmaz. Ayrıca yabancılar da sözleşmeli olarak çalıştırılabilir.
Yaş
Yasal olarak memurluğa girişte 18 yaşını doldurma şartı aranır. Ancak bir meslek ya da sanat okulunu bitiren kişilerin 15 yaşını doldurmuş ve TMK kapsamında kazai rüşt kararı almış olması durumunda devlet memurluğuna atanmaları mümkündür.
Öğrenim
Devlet memurluğuna atanabilmek için en az ortaokul mezunu olma şartı aranmaktadır. Ancak ortaokul mezunu kimsenin bulunmaması halinde ilkokul mezunları da memuriyete atanabilir.
Hükümlülük
Devlet memurluğuna atanmada hükümlülük hususu Devlet Memurluğu Kanunu m. 48/5’te düzenlenmiştir.
Buna göre devlet memurluğuna atanmanın şartlarından biri aşağıdaki gibidir:
“Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.”
Askerlik
Devlet memurluğuna girebilmek için askerlikle ilgisi bulunmamak, askerlik çağına gelmemiş bulunmak, askerlik çağına gelmiş ise askerlik hizmetini yapmış, erteletmiş ya da yedek sınıfa geçirilmiş olma şartları aranır.
Sağlık
657 sayılı kanunun 53. Maddesinde düzenlenmiş olan engelli bireylerin çalışabilmesi ile ilgili hüküm saklı kalmak koşuluyla kişide görevini devamlı olarak yapmasına engel olmayacak akıl hastalığı bulunmaması koşulu aranmaktadır.
Ayrıca 657 sayılı kanununa göre kurum ve kuruluşlar çalıştırdıkları personele ait kadrolarda %3 oranında engelli birey çalıştırmak zorundadır.
Arşiv Araştırılması ve Güvenlik Soruşturması
Statüsü ya da çalıştırılma şekli fark etmeksizin ilk kez ya da yeniden memuriyete veya kamu görevine atanacak olan kişiler hakkında arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması yapılma zorunluluğu mevcuttur.
Özel Koşullar Nelerdir?
Memuriyete girişte çeşitli hizmetler için ruhsatname, yabancı dil, belli okulları bitirme gibi özel koşullar aranabilir.
Memur Gereksiniminin Saptanması ve Duyurulması Nasıl Olur?
Memur alımında yapılması gereken ilk işlem boş kadroların saptanması ve hizmet yerlerinin belirlenmesidir. Memur gereksinimi yeni bir hizmetin kurulması ya da hizmetin genişletilmesi ve kadrolarda çeşitli nedenlerle boşalma olması durumunda ortaya çıkar.
Memur Alımında Sınav Yöntemi Nedir?
Memur alımında sınav yöntemi, eşitlik ve liyakat ilkesinin sağlayabilmek amacıyla uygulanır. Bu sınavlar yeterlilik sınavı ve yarışma sınavı olmak üzere ikiye ayrılır.
Yeterlilik sınavında adayların yeteneği, yarışma sınavında ise adayların en yeteneklisi tespit edilir.
Adaylık Nedir?
Memurlar mesleğe aday olarak başlar. Söz konusu bu adaylık en az bir en çok 2 yıl sürer.
Aday memur bir süre için yalnızca kendi kurumunda çalıştırılır. Bu süre zarfında başka bir kuruma nakli edilemez. Ayrıca bu süre içerisinde aday memurlar, temel ve hazırlayıcı eğitimlerini ve stajlarını tamamlar.
Memurların Atanması Nasıl Olur?
Memurların atanması asli memur olarak atanma ve üst kademe yöneticilerin atanması olmak üzere 2 şekildedir.
Asli Memur Olarak Atanma Nedir?
Bir kişinin memur statüsüne girmesini sağlayan hukuki işlem atama olarak adlandırılır.
Adaylık süresi içerisinde eğitiminde başarılı olan adaylar, disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili olan amirin onayı ile onay tarihinden geçerli olmak üzere asli memurluğa atanır.
Üst Kademe Yöneticilerinin Atanması Nedir?
Üst kademe yöneticilerini atama usulü farklı hükümlere tabi tutulur. 3 sayılı üst kademe kamu yöneticileri ile kamu kurum ve kuruluşlarında atama usullerine dair cumhurbaşkanlığı kararnamesinde ikili bir ayrıma gidilmiştir.
Bu ayrıma göre bir kısım üst kademe yöneticilerinin atanması Cumhurbaşkanı kararına diğerlerinin atanma usulü ise cumhurbaşkanının onayına bağlanmıştır.
Cumhurbaşkanı Kararıyla Atanma Nasıldır?
Cumhurbaşkanı kararıyla atanacak üst kademe yöneticileri aşağıdaki gibidir.
- Diyanet İşleri Başkanı
- Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı
- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri
- Devlet Denetleme Kurulu Başkan Ve Üyeleri
- Savunma Sanayii Başkanı
- Bakan Yardımcıları
- Cumhurbaşkanlığı Ofis Başkanları
- Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum Ve Kurul Başkanları
- Türkiye Radyo – Televizyon Kurumu Genel Müdürü
- Türkiye Radyo – Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu Başkan Ve Üyeleri
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı
- Özelleştirme İdaresi Başkanı
- Sayıştay Başsavcısı Valiler Büyükelçiler
- Daimi Temsilci/Delegeler Düzenleyici Ve Denetleyici Kurumlar Başkan Ve Üyeleri (Rtük Ve Kişisel Verileri Koruma Kurulunun Tbmm’ce Seçilen Üyeleri Hariç)
- Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Başkan Ve Üyeleri
- Yükseköğretim Kurulu Üyeleri
- İç Denetim Koordinasyon Kurulu Üyeleri
- Yunus Emre Vakfı Mütevelli Heyet Üyeleri
- Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu Başkan Ve Üyeleri
- Rektörler (Milli Savunma Ve Türk-Japon Bilim Ve Teknoloji Üniversitesi Rektörleri Dahil)
- Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkanı Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkan Yardımcıları
- Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Rehberlik Ve Denetim Başkanı
- Gelir İdaresi Başkanı
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı
- Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme Ve Destekleme İdaresi Başkanı
- Türk İşbirliği Ve Koordinasyon Ajansı Başkanı
- Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı
- Yurtdışı Türkler Ve Akraba Topluluklar Başkanı Akaryakıt İkmal Ve Nato Pol Tesisleri İşletme Başkanı
- Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Bakanlıkların, Teftiş Kurulu
- Teftiş, Rehberlik Ve Teftiş, Rehberlik Ve Denetim, Denetim Hizmetleri Başkanları İle Diğer Kurul Başkanları
- Diyanet İşleri Başkanlığı Rehberlik Ve Teftiş Başkanı
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Rehberlik Ve Teftiş Başkanı
- Dışişleri Bakanlığı
- Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı
- Diyanet İşleri Başkan Yardımcıları
- Milli İstihbarat Teşkilatı Başkan Yardımcıları
- Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı Başkanları
- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Yardımcıları
- Savunma Sanayii Başkan Yardımcıları Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum Ve Kurul Başkan Yardımcıları
- Merkez Bankası Başkan Yardımcıları Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı
- Diyanet Akademisi Başkanı
- Mushafları İnceleme Ve Kıraat Kurulu Başkanı Toplu Konut İdaresi Başkanı
- Çanakkale Savaşları Ve Gelibolu Tarihi Alan Başkanı Türk Patent Ve Marka Kurumu Başkanı
- Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı
- Türkiye Tıbbi Cihaz Ve İlaç Kurumu Başkanı Bölge Kalkınma İdaresi Başkanları
- Ölçme, Seçme Ve Yerleştirme Merkezi Başkanı Tarım Ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanı
- Türkiye Bilimsel Ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı
- Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı
- Türkiye Su Enstitüsü Başkanı Ulaştırma, Denizcilik Ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanı
- Vergi Denetim Kurulu Başkanı
- Gelir İdaresi Başkan Yardımcıları
- Türk Akreditasyon Kurumu Genel Sekreteri
- Helal Akreditasyon Kurumu Genel Sekreteri Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Yardımcıları
- Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcıları
- Yurtdışı Türkler Ve Akraba Topluluklar Başkan Yardımcıları Genel Müdürler
- Strateji Geliştirme Başkanları
- Helal Akreditasyon Kurumu Yönetim Kurulu Başkanı İller Bankası Genel Müdürü
- Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Başkanı, Genel Müdürü Ve Yönetim Kurulu Üyeleri
- Adli Tıp Kurumu Başkanı
- Avrupa Birliği Eğitim Ve Gençlik Merkezi Başkanı Türkiye’nin Taraf Olduğu Uluslararası Anlaşmalar Gereği Kurulan Üniversitelerin Mütevelli Heyeti, Yönetim Ve Denetim Kurulu Başkan Ve Üyeleri
- Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Din İşleri Yüksek Kurulu Üyeleri
- Türkiye Adalet Akademisi Başkanı
- Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı
- Türkiye Enerji, Nükleer Ve Maden Araştırma Kurumu Başkanı
- Türkiye Enerji, Nükleer Ve Maden Araştırma Kurumu Başkan Yardımcıları
- İklim Değişikliği Başkanı
- Göç İdaresi Başkanı
- Göç İdaresi Başkan Yardımcıları
- Göç İdaresi Başkanlığı Rehberlik Ve Denetim Başkanı
Yukarıda sayılan kadro, pozisyon ve görevlerin boşalması durumunda rektörler bakımından Yükseköğretim Kurulu başkanı diğerleri bakımından ise ilgili Cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakanlar tarafından görevlendirme yapılabilir.
Cumhurbaşkanlığı kararıyla atanacak kişilerde üç adet koşulun varlığı aranır. Bu koşullar, 657 sayılı kanunun 48. maddesinde sayılmış olan memurluğa girişte aranan genel koşulları taşımak.
En az 4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak ve kamuda ya da sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmak koşuluyla uluslararası kuruluşlar ile özel sektörde ya da serbest olarak en az 5 çalışmış olmaktır.
Cumhurbaşkanı Onayıyla Atanma Nasıldır?
Cumhurbaşkanı onayıyla atanan yöneticiler aşağıdaki gibidir.
- Dışişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Üyeleri
- Diplomasi Akademisi Başkanı
- Mushafları İnceleme Ve Kıraat Kurulu Üyeleri Helal Akreditasyon Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri
- Toplu Konut İdaresi Başkan Yardımcıları
- Türkiye İstatistik Kurumu Başkan Yardımcıları
- Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Bağlı Kurum Başkanları
- Sayıştay Savcıları Bölge Kalkınma İdaresi Başkan Yardımcıları
- Türk İşbirliği Ve Koordinasyon Ajansı Başkan Yardımcıları
- Polis Akademisi Başkanı
- Adli Tıp Kurumu Başkan Yardımcıları
- İhtisas Kurulları Başkan Ve Üyeleri
- Bakanlık Daire Başkanları
- Bakanlık Müfettişleri (Adalet, Mülkiye, Vergi Ve İş Müfettişleri Dâhil) Hazine Kontrolörleri
- Hukuk Müşavirleri
- Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi Başkanı Genel Müdür Yardımcıları (Bağlı, İlgili, İlişkili Kuruluşlar Dâhil) Gelir İdaresi Daire Başkanları Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri
- Türkiye Tıbbi Cihaz Ve İlaç Kurumu Başkan Yardımcıları
- Türk Patent Ve Marka Kurumu Başkan Yardımcıları Ve Yönetim Kurulu Üyeleri
- Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkan Yardımcıları
- Vergi Denetim Kurulu Başkan Yardımcıları
- Spor Toto Teşkilat Başkanı Daimi Temsilci Yardımcıları
- Cumhurbaşkanlığı İle Bakanlık Ve Bağlı İlgili, İlişkili Kuruluşlarının Yurtdışı Sürekli Görevlerine Atanacaklar
- İller Bankası Genel Müdür Yardımcıları
- Kamu İktisadi Teşebbüsleri Yönetim Kurulu Üyeleri
- Milli Piyango İdaresi Yönetim Kurulu Üyeleri
- Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme Ve Destekleme İdaresi Başkan Yardımcıları
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Kurulu Üyesi
- Türkiye Bilimsel Ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkan Yardımcıları
- Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri
- Türk Akreditasyon Kurumu Genel Sekreter Yardımcıları
- Spor Müşavirleri Bakanlıklardaki Kurul Üyeleri
- Türkiye Bilimsel Ve Teknolojik Araştırma Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri
- Vakıflar Meclisi Üyeleri
- Bölge Müdürleri (Bağlı, İlgili, İlişkili Kuruluşlar Dahil) Defterdarlar Bakanlık İl Müdürleri İl Emniyet Müdürleri İl Müftüleri
- Vali Yardımcıları
- Hudut Mülki İdare Amirleri Ve Kaymakamlar Vergi Dairesi Başkanları
- Vakıflar Genel Müdürlüğü Rehberlik Ve Teftiş Başkanı
- Türkiye Uzay Ajansı Başkan Yardımcıları
- Türkiye Uzay Ajansı Yönetim Kurulu Üyeleri
- Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi Başkanı
- Türkiye Enerji, Nükleer Ve Maden Araştırma Kurumu Yürütme Kurulu Üyeleri
- Hazine Ve Maliye Bakanlığı Teftiş Başkan Yardımcıları
- Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkan Yardımcıları
- İklim Değişikliği Başkan Yardımcıları
- Bölge Liman Başkanları
- Ulusal Deniz Emniyeti Başkanı
Cumhurbaşkanı onayıyla ataması yapılacak olan kimselerde aşağıdaki koşulların varlığı aranır.
657 sayılı devlet memurları kanununun 78 inci maddesinde sayılmış olan memurluğa girişte aranan gelen koşulları taşımak.
En az 4 yıllık yükseköğrenim mezunu olmak.
Kamuda en az 5 yıllık hizmeti bulunmak.
Il ve Bölge Müdürlüğü kadro pozisyon ve görevleri ile kamu iktisadi teşebbüsleri yönetim kurulu üyeliklerine atanacaklar için kamuda ya da sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmak şartıyla uluslararası kuruluşlar ile özel sektörde ya da serbest olarak alanında en az 5 yıl çalışmış olmak.
Yurtdışı daimi görevlere atanabilmek için ilk iki koşula ek olarak yeterli dil bilgisine sahip bulunduğunu belgelemek.
Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN
