‘Speed Dating’ Kafesinin Kapatılması Kararı

Speed dating, yani hızlı flört, son yıllarda dünyada popüler bir tanışma yöntemi haline geldi. Bu yöntemde, katılımcılar kısa süreli görüşmeler yaparak birbirleriyle uyumlarını test ediyorlar.

Speed dating yöntemi Türkiye’de de son haftalarda ilgi görmeye başladı. Ancak bu etkinliklerin bazıları toplumun tepkisini çekiyor. Bu tepkilerden biri de İstanbul Cihangir’de bir kafede düzenlenen speed dating etkinliği için geldi. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, kafede çalışan bir kadının çiftlere nasıl tanışacaklarını anlattığı görüldü.

Kadın, zil sesiyle birlikte kadınların sabit kalacağını, erkeklerin her 4 dakikada bir yer değiştireceğini söyledi. Çalışan; çiftler arasında kurulacak iletişimlerin ardından müzik eşliğinde serbest zamana geçileceğini belirterek, kimin kimle isterse konuşabileceğini ifade etti.

Birçok kişi speed dating yöntemini ahlaksız bulduklarını ifade etti. Bu tepkiler üzerine, söz konusu kafenin zabıta ekipleri tarafından kapatıldığı öğrenildi. Kafenin sahibi, etkinliği düzenleyen kişilerle bir bağlantısı olmadığını ve sadece mekanı kiraladığını söyledi. Etkinliği düzenleyen kişiler ise henüz bir açıklama yapmadı.

İşyeri Kapatma Kararı

İşletmelerin faaliyete geçebilmesi ve sürekliliğini sağlayabilmesi için, mevzuat tarafından belirlenen şartlara ve ilgili iş alanına uygun bir ruhsata sahip olmaları şarttır. İşletmelerin bu amaçla uydukları temel kurallar, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te ayrıntılı olarak düzenlenmektedir. Ruhsat alabilmek için, işletmelerin titizlikle ve eksiksiz bir şekilde tüm kriterleri yerine getirmesi gerekmektedir. Eksik veya yetersiz başvurular, işyeri ruhsat taleplerinin reddedilmesine yol açabilir.

Aynı şekilde, mevcut bir işyerinde sonradan mevzuata aykırılık tespit edilirse, işletmeye belirli bir süre tanınır ve eksikliklerin giderilmesi talep edilir. Bu süre içinde, işletme sahibi, ilgili mevzuata uygun hale gelmek için sorumluluk üstlenir. Ancak, eksikliklerin giderilmemesi veya mevzuata aykırılıkların düzeltilmemesi durumunda, işletme geçici olarak faaliyetten men edilebilir veya daha ciddi durumlarda ruhsatı tamamen iptal edilebilir.

İşyeri Neden Kapatılır ve Faaliyeti Neden Durdurulur?

İşyerlerinin hangi durumlarda kapatılmasına karar verileceği tek bir madde altında düzenlenmemiştir.

Aşağıda işyerinin başlıca kapatılma nedenleri sayılmıştır:

• Ruhsat olmadan işyeri açılması,
• Ruhsatın yenilenmesinin gerekli olduğu veya intibak yapılması gereken hallerde 3 ay içinde yetkili idareye başvurulmalıdır. İdareye başvurulmaması halinde idare, 15 gün zaman verir. Bu sürede de ruhsat yenilenmez ise veya intibakı yapılmazsa ruhsat iptal edilir.
• Ruhsatın verilmesinden itibaren bir ay içinde yapılan denetimlerde, işyerinde herhangi bir aykırılık veya noksanlık tespit edilirse, işletmeye bu durumun düzeltilmesi için 15 günlük bir süre verilir. Eksikliklerin giderilmemesi durumunda, ruhsatın iptali söz konusu olabilir ve işyerinin faaliyetleri geçici olarak durdurulabir.
• PVSK’nın 8. maddesi uyarınca işyerinin, 1 yılda 3 kez faaliyetten men edilmesi halinde, bu fiiller tekrar işlenirse işletme izni iptal edilir.

İşyeri Kapatma Kararına İtiraz ve İptal Davası

Mevzuata aykırılık durumunda işyeri ruhsatının iptal edilmesi ve bu sebeple işyerinin kapatılması mümkündür. Ayrıca, işyerinin faaliyeti geçici olarak durdurulabilir veya işletme faaliyetten men edilebilir.

Bazı durumlarda, uygulamada usule aykırı işlemlerle işyeri ruhsatının iptal edildiği vakalarla da karşılaşılabilir. Bu gibi durumlarda, ruhsatı iptal edilen işyeri sahibi, bu iptal işleminin hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsa, işlemi yapan idareye karşı dava yoluna başvurabilir.

Doğrudan iptal davası açmadan önce, ruhsat iptali kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde itiraz yoluna da başvurmak mümkündür. İtiraz, dava açma süresini durdurur. İdare, itirazı reddeder veya 30 gün içinde itiraza herhangi bir yanıt vermezse, bu durumda idari işlemin iptali davası açılabilir. İşyeri sahibi, idari mahkemeye başvurarak ruhsatın iptaline ve işerinin kapatılmasına ilişkin idare işlemin hukuka uygunluğunun incelenmesini talep edebilir.

İşyeri kapatma kararına itirazın reddedildiği veya reddedilmiş sayıldığı tarihten itibaren; itiraz yapılmadığı hallerde kapatmanın gerçekleştiği tarihten itibaren 60 gün içinde idari işlemin iptaline yönelik olarak idare mahkemesinde dava açılabilir.

Umuma Açık İstirahat ve Eğlence Yeri Nedir?

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğinin 4. maddesinde umuma açık istiharat ve eğlence yerinin tanımı yapılmıştır.

Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri aşağıda sayılan yerlerden ibarettir:

• Kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri;
• Gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler;
• Sinema, kahvehane ve kıraathaneler; kumar ve kazanç kastı olmamak şartıyla adı ne olursa olsun bilgi ve maharet artırıcı veya zeka geliştirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarının içerisinde bulunduğu elektronik oyun yerleri;
• İnternet salonları, lunaparklar, sirkler ve benzeri yerleri.

Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri, belirli mevzuatlara ve koşullara uygun olarak faaliyet göstermek zorundadır. Bu yerler için ruhsat almak, çalışanlara sağlık raporu ve adli sicil kaydı gibi belgeler sağlamak, itfaiye ve emniyet gibi kurumlardan uygunluk görüşü almak gerekmektedir. Ayrıca, bu yerlerin okul, yurt, cami gibi yerlere belli bir mesafede olması da şarttır.

Umuma Açık İşyerlerinin Faaliyetten Men Edilmesi ve Kapatılması

Umuma açık  işyerlerinin nelerden ibaret olduğu yukarıda açıklanmıştır. Bu işletmeler bakımından yönetmelikte belirtilen şartların sağlanması zorunludur. Bu işletmeler Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu uyarınca da denetlenmektedir.

Bu sınıfta yer alan işletmelerde;

• Kumar oynatmak,
• Uyuşturucu satmak,
• Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Anayasal düzenine, genel güvenliğe ve genel ahlâka zararı dokunacak oyun oynatmak gibi eylemler yasaktır.

Söz konusu yasaklar ihlal ettiği tespit edilen işletmeler, otuz günü geçmemek üzere faaliyetten men edilebilir.

Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun 8. Maddesi uyarınca, bir yıl içinde üç defa faaliyetten men edilen işyerlerinde, bu fiiller tekrar işlendiği takdirde, işyeri açma ve çalışma ruhsatları, mahallin en büyük mülkî amirinin bildirimi üzerine, belediye veya il özel idaresi tarafından beş iş günü içinde iptal edilir.

Sonuç

Yukarıda da belirtildiği üzere, bir işletmenin faaliyet gösterebilmesi için öncelikle işyeri ruhsatı başvurusunda bulunması gerekmektedir. İlgili yönetmelikte belirtilen şartları sağlamayan işletmelere ruhsat verilmemektedir. Ruhsat almayı başaran işletmeler ise belirli standartları sağlamak ve yasal düzenlemelere uymak zorundadır.

İşletmelerin mevcut faaliyetlerini sürdürdükleri süreçte, sonradan mevzuatta belirtilen şartları yerine getirmemeleri veya yasal düzenlemeleri ihlal etmeleri durumunda, işletmelerin faaliyetlerine yönelik ciddi yaptırımlar gündeme gelebilir. Bu yaptırımlardan biri, işletmenin faaliyetinin geçici olarak durdurulması veya faaliyetten men edilmesidir. Bu gibi durumlar, ilgili yerel otoriteler tarafından yapılacak denetimler ve şikayetler üzerine uygulanabilir.

Özellikle “Speed Dating” kafesi gibi belirli konseptlere sahip işletmelerin yasal açıdan değerlendirilmesi zaman zaman tartışmalı olabilir. Polis Vasife ve Salahiyet Kanunu’nun 8. maddesinde genel ahlaka zararı dokunacak oyunların yasak olduğu ifade edilmiştir. Ancak, “Speed Dating” konseptinin genel ahlaka zarar verip vermediği konusu, olayın tüm detayları ve bağlamı göz önünde bulundurularak değerlendirilmelidir. Bu tür işletmelerin, toplum normlarına ve değerlerine uygunluğu detaylı bir şekilde incelenmelidir. Bu konuda kesin bir yargıya varmak için, işletmenin faaliyetlerinin detaylarını ve kapatılma gerekçesini bilmek gerekir.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Mehmet Can CİVAN