İstihkak Davasının Satış İşlemlerine Etkisi

Haciz işlemi sırasında haczedilen eşyalar açısından istihkak iddiası söz konusu olabilir. İstihkak iddiası haciz işlemini durdurmaz ancak istihkak iddiası olan kişi bu iddiası ile icra mahkemelerinde dava açabilir.

İstihkak İddiasının Kabulü

İstihkak iddiasının kabul edilmesi ve kesinleşmesiyle birlikte istihkak iddiası mülkiyet hakkına dayanıyorsa mahcuz mallar üzerindeki haciz kalkar ancak mülkiyet dışındaki bir hakka dayanıyorsa bu durum icranın ileriki aşamalarında değerlendirilir. Yani mal istihkak iddiasını barındıran hak ile birlikte haczedilmiş sayılır.

İstihkak İddiasının Reddi

İcra mahkemesi üçüncü kişinin açtığı istihkak davasının haksız olduğu sonucuna varırsa davanın reddine karar verir. İcra mahkemesinin davanın reddi hakkındaki kararı ile birlikte mal üzerine konulmuş olan haciz de kesinleşecek ve takibe devam edilebilecek; yani bu mal paraya çevrilerek bedeliyle alacaklının alacağı ödenecektir.

Davanın reddi halinde verilen hüküm, bir tespit hükmü niteliğini taşıyacaktır. Çünkü bu hükümle malın derdest takip bakımından üçüncü kişiye ait olmadığı (aksine borçluya ait olduğu) tespit edilmiş olacağından, buna bağlı olarak bu mal üzerine konulmuş olan haczin de geçerli olduğu böylece tespit edilmiş olacaktır.

Alacaklının dava konusu malın satılmasını talep edebilmesi için, istihkak davasının reddine ilişkin icra mahkemesi kararının kesinleşmesine gerek yoktur. Çünkü her ne kadar İİK madde 364/3 hükmünde “Temyiz satıştan başka icra muamelelerini durdurmaz” hükmüne yer verilmiş ise de, bu hüküm istihkak davasında uygulanmaz. Zira istihkak davaları bakımından temyizin icraya etkisi m.97/14 hükmünde ayrıca düzenlenmiştir. Kanun koyucu m.97/14 hükmünde açıkça 36’ıncı maddeye yollama yapmak suretiyle, temyizin satışı durduracağına ilişkin m.364/3 hükmünün burada uygulanmayacağını öngörmüştür. Fakat istihkak davasının reddi hakkındaki icra mahkemesi kararını temyiz eden davacı üçüncü kişi, icra dairesine teminat yatırarak Yargıtay’dan icranın geri bırakılmasına göre (durdurulmasına) karar verilmesini isteyebilir (m.97/14; m.36). Bu durumda temyiz incelemesi sonuçlanıncaya kadar mal satılamaz.

Sonuç

Son olarak kısaca özetlemek gerekirse; haciz söz konusu olduğunda 3. Kişinin istihkak iddiası kabulü halinde mülkiyet hakkına ilişkin olmak kaydıyla haciz ortadan kalkar. Mülkiyet dışındaki bir hak söz konusu iken ise mal üzerindeki hak ile birlikte haczedilmiş olur.

İstihkak iddiasının reddedilmesiyle ise kesinleşmeye gerek olmaksızın satış işlemlerine geçilebilir. Üçüncü şahıs eğer ki istinaf ya da temyiz yoluna başvuracak ise satış işlemlerini durdurmak için dosyaya teminat yatırmalı ve tıpkı icranın geri bırakılmasında olduğu gibi bir karar almalıdır.