Anonim Şirket Kurmanın Avantajları Ve Dezavantajları

Anonim şirket, en az bir gerçek veya tüzel kişi tarafından sermayesi belirli ve paylara bölünmüş bir şekilde ekonomik amaçlarla kurulan şirkettir.

Anonim Şirket Avantajları Nelerdir?

• Anonim şirketlerde ortaklar sadece üstlendikleri sermaye borcunu yerine getirmekle yükümlüdürler.
• Ortaklar, şirketlerin kamu borçlarından sorumlu değildir; bu da ortakların şahsi mal varlıklarını şirketin uğrayacağı zarar ve risklerden bağımsız olmasını sağlar.
• Sermaye payının devrinin noterden onaylanmasına gerek yoktur ve bu da kolaylık sağlamaktadır.

Anonim Şirket Dezavantajları Nelerdir?

• Anonim şirketlerin kurulması için minimum 50.000 TL sermayenin gerekli olması,
• Sermayesi 250.000 TL‘nin üstündeki anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun olması,
• Genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisinin bulunmak zorunda olması anonim şirketlerin dezavantajlarındandır.

Anonim Şirket Kuruluş Şekilleri

Anonim şirketler ‘’Ani’’ veya ‘’Halka arz şartıyla kuruluş’’ şeklinde kurulurlar. Ani Kuruluş: Şirket sermayesinin bütününün kurucu ortaklar tarafından üstlenilmesi halinde kurulur. Ani kuruluş şirketlerinin aşaması:

• Şirket Esas Sermayesinin Düzenlenmesi
• Noter Onayı
• Kurucular Beyanı
• Pay Bedellerinin Ödenmesi
• Bakanlık İzni
• Ticaret Siciline Tescil ve İlandır

Halka Arz Şartıyla Kuruluş: Şirketin kurulması konusunda gerekli aşama ve prosedürler konusunda anlaşılıp tescil ve ilan aşaması tamamlandıktan sonra halka arz işleminin yapılıp halka arz edilen paylar için pay bedellerinin ödenmesi gerekir.

TTK madde 346/1’e göre; Esas sözleşmede taahhüt edilmiş olup da taahhüt sahiplerince, şirketin tescilinden itibaren en geç iki ay içinde halka arz edileceği esas sözleşmede belirtilmiş ve ayrıca garanti edilmiş bulunan nakdî payların karşılıkları satıştan elde edilen gelirden ödenir. Pay senetlerinin halka  arz edilmesi sermaye  piyasası  mevzuatına göre  yapılır. Satış süresinin sonunda, payların itibarî değerlerinin, varsa çıkarma priminin karşılığı şirkete, giderler düştükten sonra kalan tutar ise, pay senetlerini halka arz eden pay sahiplerine ödenir.

346/2; Halka Arz edilip de süresinde satılmayan payların bedellerinin tamamı, süresinde halka arz edilmeyen payların bedellerinin ise, yüzde yirmi beşi iki aylık süreyi izleyen üç gün içinde ödenir.

Anonim Şirket Kuruluşu:

I. Esas sözleşme hazırlanır. Esas sözleşme yazılı bir şekilde ve kurucuların hepsinin imzasıyla olmalı ve ya noterde ya da ticaret sicili müdürü/yardımcısı önünde imzalanmalıdır.
Esas sözleşmesinde belirtilmesi gereken hususlar:

• Şirketin ticaret unvanı ve şirketin merkezinin yer alacağı yer,
• Esaslı noktalarına yer verilmiş ve tanımlanmış bir biçimde şirketin işletme konusu,
• Şirketin sermaye miktarı ve her bir sermayenin ayrılmış olduğu pay miktarı, her bir payın itibari değeri,
• Şirket paylarının ne kadarının Nama veya hamile yazılı olduğu,
• Şirkete konulan ayni sermaye varsa bunların değerleri ve karşılığında verilecek pay miktarları,
• Şirket karından yönetim kurulu üyelerine ve diğer bireylere sağlanacak yararları,
• Yönetim kurulu üye sayıları, şirket adına imza atabilmeye yetkili olanlar,
• Şirketin toplantı ilanlarının yapacağı şekil ve toplantı aşamasında uyulması gereken usul ve esaslar,
• Şirket süre ile sınırlandırılmışsa, sınırlandırılan bu süre,
• Pay sahiplerinin üstlendiği sermaye paylarının türleri ve miktarları,
• Şirketin hesap dönemi .

II. Noter onayı yapılır. Esas sermayede yer alan payların kurucular tarafından esas sözleşmede kabul gördüğü noter şerhi ile onaylanır.

III. Kurucular beyanda bulunur. Bu beyanda işletme devralma bu devir işleminin karşılığında alınacak olan gelirin yeterliliğine, bu tür devir veya sermayenin gereklilik boyutuna, şirkete ait bir yararın varlığına ilişkin gerekçeli, kesin, belgeli açıklamalar yer alır.

IV. Değerlendirme raporu verilir. Şirkete konulan ayni sermaye değeri merkezin bulunacağı yer Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından görevlendirilmiş bilirkişi tarafından değer tespiti yapılır. Ayni sermaye değerinin tespit edildiği bu belge değerlendirme raporudur.   Bilirkişi değerlendirme raporu ticaret sicili müdürlüğüne tevdi edilir. Taahhüt edilen payların itibari değerlerinin %25’i tescilden önce geri kalanı tescil yapıldıktan sonra 24 ay içinde ödenir. Banka adına açılmış özel bir hesapta ödemeler bulunur. Şirket noter onayından itibaren 3 ay içinde tüzel kişilik kazanmalıdır.

TTK madde 342’ye göre ‘’ üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dahil malvarlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir.’’

V. Kural olarak anonim şirketlerin kurulmasında Ticaret Bakanlığı iznine gerek yoktur ancak bazı şirketler kurulurken ve esas sözleşmelerini değiştirirken Ticaret Bakanlığı’ndan izin almak zorundadırlar. Ticaret Bakanlığı’nın izniyle kurulması gereken anonim şirketlerde izin alınmasından sonra 30 gün içerisinde bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan olunur.

Ön Anonim Şirket Aşaması

Ortakların şirketin esas sözleşmesini hazırlamaları ve ortak karara varmaları ile ortaklık kurulmuş olur ama tescil yapılmadığından tüzel kişilik kazanılmamıştır yani şirket fiili açıdan kurulmamış olsa da kendini var göstermeye başlamış olarak kabul görür. Esas sözleşmenin yapılması ve tüzel kişiliğin kazanılması arasındaki zaman diliminde şirketler 3. Kişilerle hukuki işlem yapabilirler. Tüzel kişiliğin kazanılmasından sonra 3 ay içinde şirket hesabına yapılmış olan bu işlemler şirkete devredilir.

TTK madde 355/2’ye göre; tescilden önce şirket adına işlem yapanlar ve taahhütlere girişenler, bu işlem ve taahhütlerden şahsen ve müteselsilen sorumludur. Ancak, işlem ve taahhütlerin ileride kurulacak şirket adına yapıldığı açıkça bildirilmiş ve şirketin ticaret siciline tescilinden sonra üç aylık süre içinde bu taahhütler şirket tarafından kabul olunmuşsa, yalnız şirket sorumlu olur.

Anonim Şirketin Zorunlu Organları Nelerdir?

Yönetim kurulu ve genel kurul anonim şirketin zorunlu organlarıdır.  Bu iki organa özgü yetkiler kanunumuzda belirtilmiş olup bazıları devredilemez yetki kapsamına dahil edilmiştir.
Yönetim Kurulu: Genel kurul kararlarına bağlı bir şekilde şirketin sevk ve idaresini yapar. Yönetim kurulunun devredemeyeceği yetkiler:

• Şirketin üst düzey yönetme yetkisi,
• Muhasebe açısından idari yapısını oluşturma yetkisi,
• Yıllık faaliyet raporları, finansal tablolar gibi kayıtların tutulması yetkilerini 3. Kişilere devredemezler, kendileri kullanmak zorundadırlar.

Genel Kurul: Pay sahiplerinin bir araya gelerek oluşturdukları şirketin karar organı olarak bilinen en üst kuruldur. Genel kurulun devredemeyeceği yetkiler:

• Yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi yetkisi,
• Yönetim kurulu üyelerinin ücretlerinin belirlenme yetkisi,
• Yönetim kurulu üyelerinin görev sürelerinin belirlenme yetkisi,
• Yönetim kurulu üyelerinin görevden alınmalarıyla ilgili yetkileri,
• Denetçilerin seçilmesi yetkisi,
• Şirketin yıllık faaliyet raporları ve finansal tabloları gibi belgelerin görüşülüp karara bağlanma yetkisi,
• Kar dağıtımına karar verilmesi yetkisi,
• Şirketin feshine karar verilmesi yetkilerini 3. Kişilere devredemezler.

Anonim Şirketlerde Hisse Devri

I. Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devri ve Pay Defteri: Nama yazılı kıymetli evrak, alacağın temliki yolu ile devredilir ve ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa devir, ciro edilmiş senedin devralınana teslimi ile gerçekleşir. Usulüne uygun bir devir işlemi sonucunda pay defterine işlem kaydedilir. Pay defterine kayıt yapılmadıkça devralan paydaş sıfatına sahip olmaz. Karşılığı  tamamen ödenmemiş bir nama yazılı pay senedi söz konusu ise şirket devralandan teminat  isteyebilir ve teminat göstermedi takdirde kayıttan kaçınabilir.

II. Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Devri: hamiline yazılı senetlerin devri hisselerin teslimi ile etki eder.

TTK madde 415/3’ e göre; Hamiline yazılı pay senedi sahipleri, genel kurulun toplantı gününden en geç bir gün önce bu senetlere zilyet olduklarını ispatlayarak giriş kartı alırlar ve bu kartları ibraz ederek genel kurul toplantısına katılabilirler. Ancak, giriş kartının verilmesinden sonraki bir tarihte hamiline yazılı pay senedini devraldığını ispatlayan pay sahipleri de genel kurula katılabilirler.

III. Ayın Sermaye Karşılığı Olarak Verilen Hisse Senetlerindeki Özel Durum: Sermaye olarak getirilen ayın karşılığında çıkarılan nama yazılı hisse senedi şeklinde sahip olunan hisseler şirketin tescilinden itibaren iki yıl geçmeden başkalarına devredilemez.

IV. Çıplak Paylarla Karşılığı Tamamen Ödenmemiş Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devri: Anonim şirketlerde senede bağlanmayan paylar çıplak pay olarak adlandırılır. Karşılığı tamamen ödenmemiş çıplak paylarda şirketin devir işlemine onay vermesi gerekir ve pay defterine kayıt yapılması gerekir. Karşılığı kısmen ödenen çıplak paylarda; alacağın temliki yapılmalı ve ödenmeyen kısım için onay gerekir.

Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu

Avukatlık Kanunu madde 35’e göre; “Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanunu’nun 272’nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı (250.000 TL) veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.