Ticari Vekil Kimdir?

Ticari vekil, TBK m. 551/1 hükmüne göre, bir ticari işletme sahibinin, kendisine ticari temsilcilik yetkisi vermeksizin, işletmesini yönetmek veya işletmesinin bazı işlerini yürütmek için yetkilendirdiği kişidir. Ticari vekil, ticari işletmenin yalnızca olağan işlerini yapmaya yetkilidir.

Ticari Vekilleri Kimler Atayabilir?

Ticari vekil, tacir veya ticari temsilci tarafından atanır. Bu atama herhangi bir şekle bağlı değildir.

Ticari vekil, TBK m. 551/1 uyarınca yalnızca bir ticari işletme için atanabilmektedir. Ticari işletme sayılmayan işletmeler adına atanan ticari vekilleri TBK m. 551/1 hükmüne değil, TBK m. 40 vd. belirtilen genel hükümlere tabidir.

Ticari Vekillerin Ticaret Siciline Tescil Edilmesi Zorunlu Mudur?

Ticari vekil ataması ticaret siciline tescil ve ilam olunamamaktadır. Buna rağmen ticaret siciline tescil ve ilam yapılmışsa, bu durum herhangi bir hukuki sonuç doğurmaz.

Ticari Vekillerin Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırlandırılması

Ticari vekilin türleri genel yetkili ticari vekil, sınırlı yetkili ticari vekil olmak üzere iki ayrı türde incelenebilir:

Genel yetkili ticarî vekiller, ticari işletme sahibinin iradesine bağlı olarak süreli veya süresiz olarak atanabilmektedirler. Genel yetkili ticari vekilin yetkileri, ticari temsilcinin yetkileri kadar kapsamlı değildir. Sadece alışılmış işlerle sınırlıdır. Bunun dışında, genel yetkili ticari vekile özel yetki verilerek genel yetkili ticari vekilin normal şartlarda yapamayacağı işler için de yetkili kılınması mümkündür. Alışılmış iş, “nitelik ve nicelik açısından işletmenin her gün yapageldiği işlemler”, “aynı büyüklük ve nitelikteki işletmelerin piyasa telakkilerine ve ticarî teamüllere göre, varlıklarını sürdürebilmek için tür ve değer itibariyle devamlı olarak yapageldikleri işlemler” şekillerinde tanımlanmıştır.

Sınırlı yetkili ticari vekiller de yapılması kendilerine bırakılmış olan iş ya da işlemin niteliğine göre belirlenir.

Ticari vekil TBK m. 551/2 uyarınca, ticari işletme sahibi tarafından açıkça yetkili kılınmadıkça ödünç olarak para veya benzerlerini alamaz, kambiyo taahhüdünde bulunamaz, dava açamaz ve açılmış davayı takip edemez.

Ticari Vekil ile Temsilcinin Karşılaştırılması

• Ticari vekilin yetkileri ticari işletmenin olağan işleriyle sınırlıdır. Temsilcinin yetkileri temsil edilenin iradesine bağlı olarak değişmektedir.
• Ticari vekil sadece ticari işletmeler atanabiliyorken, temsilci açısından bir sınırlama mevcut değildir. Ticari işletme niteliğine sahip olmayan işletmelere de temsilci atanabilmesi mümkündür.
• Temsil, kural olarak temsil olunanın ölümü, gaip olması veya fiil ehliyetini kaybetmesi hâlinde sona ererken; ticari vekilin yetkisi ticari işletme sahibinin ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi ile sona ermez(TBK m. 554/2).
• Ticari vekil rekabet yasağına tabidir fakat temsilci için böyle bir yasak bulunmamaktadır.

Ticari Vekilin Temsil Yetkisinin Sona Ermesi

Ticari vekile verilen temsil yetkisi ticaret siciline tescil edilemediğinden, geri alınması da tescil ve ilan edilememektedir. Bu sebeple temsil yetkisinin sona ermesi mektup, sirküler göndermek suretiyle derhal müşterilere bildirilmelidir. Aksi durumlarda tacir, ticari vekilin iyiniyetli üçüncü kişilere yaptığı işlemlerle bağlıdır.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN